رقیه حسن پور - دانشجوی کارشناسی ارشد
پیردشتی
محمدعلی اسماعیلی - استادیار
ارسطو عباسیان - مربی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

یکی از راههای تجزیه عوامل مؤثر در عملکرد دانه گیاهان از جمله کنجدتجزیه و تحلیل رشد است. به این منظور مطالعهای با چهار سطح کود نیتروژن ( 0 ، 60، 90، 120 کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل اصلی و ترکیبی از سه باکتری محرک رشد Bacillus و Pseudomonas fluorsescen ،Azospirillum sp. subtilis که با فرمولاسیون خاصی با نام کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس در بازار عرضه میشود به عنوان عامل فرعی ( تلقیح و عدم تلقیح ) بر برخی از شاخصهای فیزیولوژیک سه رقم کنجد (ناز، اولتان و ورامین) به عنوان عامل فرعی فرعی در یک آزمایش کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1388 اجرا شد. شاخصهای رشدی مورد مطالعه شامل NAR و CGR ،LAI در سه مرحله اوایل، اواسط و اواخر گلدهی بود. نتایج حاصل از مطالعه صفات فیزیولوژیک مورد مطالعه نشان داد بیشترینLAI در هر سه رقم در هر سه مرحله با مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که میزان این صفت با مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در اواسط گلدهی اختلاف معنیداری نداشت.حداکثرLAIدر اواسط گلدهی حادث شد که این مرحله مصادف با حداکثر نیاز به مواد فتوسنتزی جهت تولید و پر شدن دانهها بود. حداکثرCGR در رقم ناز و اولتان زمانی به دست آمد کهLAI به حداکثر خود رسید. در رقم ورامینبا افزایشLAI در اواسط گلدهی در اثر افزایش سطوح نیتروژن مقدار CGR کاهش یافت و مصرف 60 کیلوگرم برای مطلوبترین CGR توصیه میشود. رقمورامین بیشترینLAIو کمترینCGR داشت این مطلب نشان دهنده این است که برگها در این رقم نقش انگلی داشتند. کاربرد سوپرنیتروپلاس دررقم ناز و ورامین باعث افزایش معنیدار 24 درصدیLAI در اوایل گلدهینسبت به عدم مصرف شد و در اواسط گلدهیCGRدر رقم ورامین وNAR را در رقم ورامین و اولتان افزایش داده است

کنجد، باکتری محرک رشد، نیتروژن NAR ،CGR ،LAI