بررسی ژنوتیپهای گلرنگ در کشت بهاره تحت شرایط دیم در مزارع زارعین

در بین گیاهان روغنی، گلرنگ تنها گیاهی است که سازگاری بیشتری به شرایط دیم کشور ما دارد. به منظور بررسی ارقام برتر گلرنگ در مزارع کشاورزان و مقایسه نتایج داخل ایستگاه با شرایط زارعین، این تحقیق در سال زراعی88-87 با استفاده از هشت ژنوتیپ گلرنگ در دو منطقهی شیروان و بجنورد به صورت کشت بهاره و در شرایط دیم استان خراسان شمالی انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته و تعداد روز تا گلدهی در سطح یک درصد و تعداد قوزه در بوته در سطح پنج درصد در دو مکان اختلاف معنیدار داشتند و تنها صفت وزن هزار دانه، تحت تاثیر مکان آزمایش قرار نگرفت. در این آزمایش، بین حداقل دو ژنوتیپ از لحاظ عملکرد دانه و وزن هزار دانه اختلاف معنیداری وجود دارد. مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها در دو مکان، مشخص نمود که مشابه با نتایج تجزیه های جداگانه در دو منطقه ی بدرانلوی شهرستان بجنورد و لوجلی در شهرستان شیروان، در تجزیه مرکب نیز سه ژنوتیپ: تحت شماره 47 با 445/65 کیلو گرم در هکتار، و لاین تحت شماره 411 با 441/75 کیلوگرم درهکتار و رقم Syrian با 427/3 کیلو گرم در هکتار، نسبت به بقیه ژنوتیپها از عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند و اختلاف معنیداری با ژنوتیپ های دیگر داشتندسه ژنوتیپ نسبتاً پرمحصول این آزمایش جزو ژنوتیپهای بدونخار گلرنگ می باشند. بیشترین عملکرد دانه را ژنوتیپ شماره 411 در منطقه بدرانلو از دهستان های بجنورد داشت618/5 کیلو گرم در هکتار). نتایج مقایسه گروهی (اورتوگونال) ژنوتیپ های خاردار در برابر ژنوتیپهای بدون خار گلرنگ نشان داد که ژنوتیپ های بدون خار گلرنگ از برتری معنی داری برخوردار بودند. تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی دار r = 0/768 و با تعداد دانه در قوزه همبستگی منفی معنیداری داشت .( r = -0/757)