مطالعه تاثیر نگاره های عاشورایی نسخ چاپ سنگی کلیات جودی بر کاشی های تکیه معاون الملک

نسخه­ های چاپ سنگی مذهبی، یکی از رایج­ترین کتب دوران قاجار، ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ مردم پیداکرده و بر سایر هنرها نیز تاثیرگذار بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر، سعی دارد، مسئله تاثیر نگاره­های عاشورایی و یکی از موثرترین تصاویر کتب چاپ سنگی (کلیات جودی) بر کاشی نگاره های تکیه معاون الملک را مورد مطالعه و تحلیل قرار دهد. هدف پژوهش، بازشناسی نگاره­های عاشورایی نسخ کلیات جودی، مرتبط با کاشی های تکیه معاون­ الملک و تحلیل تصویری آن است. روش پژوهش: توصیفی تحلیلی از نوع کتاب خانه­ای اسنادی است که با مطالعه نسخ چاپ سنگی موجود در کتابخانه ملی و کاشی نگاره های تکیه معاون­الملک با موضوع عاشورا صورت گرفته است. نتیجه ­گیری: نگاره­های عاشورایی کاشی های تکیه معاون­الملک از تصاویر نسخ چاپ سنگی از جمله طوفان ­البکاء، اسرار­الشهاده، مجالس­المتقین و کلیات جودی بهره برده است. این اثرپذیری در نسخ کلیات جودی بیش از سایر کتب چاپ سنگی مشاهده می شود. تاثیر نه تنها در موضوع، بلکه در شیوه طراحی نیز بارز است. شباهت ها در انتخاب صحنه­ ها و پیکره­ها، روایتگری تاریخی و مذهبی، پرداخت تصویری، ترکیب بندی و خط گذاری های بیانگر دیده می شود. پس­ زمینه­ ها در کاشی نگاره ها بیشتر مورد توجه بوده و طراحی زنان در این بنا مشهود است. البته در نسخ کلیات جودی، زنان بیش از سایر نسخ، در صحنه­ها حضور دارند. بیان مفاهیم پایداری و برتری نیروی خیر بر شر و توجه به عملکرد یاران اولیاء از جمله مفاهیم ارزشمندی است که با عناصر تجسمی و تاثیر ترکیب بندی­ های متنوع شاخص شده است.

Keywords:

کلیات جودی , کاشی نگاره , چاپ سنگی مصور , عاشورا , تکیه معاون الملک