سعید کیوان شکوه
محمد پورکاظمی
محمدرضا کلباسی

هدف از انجام این تحقیق مقایسه ژنوم فیل ماهی نر و ماده با استفاده از روش RAPD و شناسایی نشانگرهای جنسی بود. به همین منظور پس از استخراج DNA به روش فنل - کلروفرم، دو خزانه از DNA ژنومی افراد نر (ترکیبی از DNA پنج عدد نر) و ماده (ترکیبی از DNA پنج عدد ماده) مهیا گردید. در این تحقیق از ۳۱۰ پرایمر ۱۰ نوکلئوتیدی مورد آزمایش، ۳۰۳ پرایمر باند تولید نموده و ۷ پرایمر دیگر هیچگونه باندی تولید نکردند که می تواند به دلیل نامناسب بودن شرایط واکنش PCR و یا عدم وجود محل پهلوگیری برای پرایمرهای مذکور در ژنوم فیل ماهی باشد. الگوی باندی کلیه پرایمرهای مورد بررسی به جز پرایمر شماره ۲۹۵ (OPT-۱۷) در جنس نر و ماده یکسان بود و هیچگونه تفاوتی مشاهده نگردید. این پرایمر باندی را در خزانه DNA ژنومی افراد نر تولید نمود که در الگوی باندی جنس ماده مشاهده نمی شد. به منظور اطمینان از اختصاصی بودن این باند در جنس نر، آزمایش PCR با استفاده از پرایمر مذکور و بررسی DNA غیر ترکیبی افراد مستقل انجام شد که نتایج نشان داد باند مذکور مربوط به تنوع فردی بوده و در هر دو جنس دیده می شود. در مجموع، بررسی ۴۱۴۶ باند شمارش شده بر روی ژل پلی آکریلامید نشان می دهد که هیچکدام از باندهای مذکور نشانگر جنسی فیل ماهی نمی باشد. همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که احتمالا کروموزومهای جنسی در فیل ماهی وجود نداشته و در صورت موجود بودن، نقاط متمایز بسیار کمی بر روی آنها قرار دارد و یا اصولا این ماهیان دارای قابلیت ژنتیکی همزمان برای دو جنس هستند.

فیل ماهی ؛ نشانگر جنسی ؛ دریای خزر ؛ ایران ؛ RAPD؛ Huso huso