احمد محمدی یلسوئی - گروه شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان
حسین تقییان - گروه شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان
حمیده ذکریایی - گروه شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان
محمد سوداگر - گروه شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان

تجارت ماهیان زینتی فعالیت تجاری بسیار رایجی در سطح جهان است؛ به­طوری که نگهداری از ماهیان زینتی، یکی از سرگرمی­های محبوب در جهان است. فروش ماهیان زینتی داری ارزش افزوده بالایی است و تنها منحصر به فروش ماهی نمی­شود و دامنه­ی وسیعی از ترکیبات غذایی، مواد ضد عفونی کننده، دارو، محیط های نگهداری، تزیینات و تجهیزات مکانیکی و الکتریکی پمپ آب و فیلتر فیزیکی را شامل می­شود؛ از این روی فرصت شغلی مناسب و پایداری را برای افراد فراهم می­آورد. ایران از جمله کشورهای دارای بازار داد و ستد انواع ماهیان زینتی است؛ با این وجود مطالعات بسیار محدودی در این حوزه وجود دارد. بیشتر مطالعات انجام شده منحصر به حوزه تولید است و فروشندگان خرد و فروشگاه­های ماهیان زینتی را در برنمی­گیرد؛ از این روی، هدف از مطالعه­ی حاضر پیمایش کمی و کیفی فروشندگان ماهیان زینتی در شهرستان­های استان گلستان با هدف شناسایی مشکلات و چالش­های آنها بود. برای این منظور براساس بررسی­های میدانی و مصاحبه­ با افراد در جامعه کوچک­تر (مجموع فروشندگان شهرستان گرگان، کردکوی و گنبدکاووس)؛ ۲ پرسشنامه­ با ترکیبی از سوالات بسته و باز طراحی و اعتبار روایی و پایانی آنها تایید شد. پرسشنامه­ها در دو نوبت، توسط دو تیم جداگانه از مالکین یا فروشندگان۲۴ فروشگاه شناسایی شده در سطح مراکز شهرستان­های استان گلستان پرسش و تکمیل شدند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد میانگین زمان گشایش فروشگاه های ماهیان زینتی در مراکز شهرستان ها بجز گرگان، بین ۴۲/۴ سال بود که نشان­دهنده­ی تازه و نو بودن این کسب و کار در شهرستان­های استان گلستان بود؛ میانگین این شاخص برای شهر گرگان که مرکز استان است بین ۲۵/۸ سال بود. میانگین سنی فروشندگان یا مالکین فروشگاه های ماهیان زینتی در جامعه بررسی شده بین ۲۴/۲۹سال بود که نشان­دهنده­ی نیروی جوان شاغل در این بخش بود. در نهایت، نبود اتحادیه مستقل، کاهش حاشیه سود، افزایش حامل­های انرژی، تلفات بالای ماهیان در زمان انتقال به فروشگاه تا زمان فروش و نبود ارتباط سیستماتیک بین بخش تولید و فروش از عمده ترین مشکلات فروشندگان یا فروشگاه های ماهیان زینتی در شهرستان­های استان گلستان بود.

فروشگاه ماهیان زینتی, ارزیابی کمی و کیفی, شهرستان های استان گلستان