بررسی تغییرات اکسیژن، دما و جمعیت های ماکروبنتوزهای رودخانه شهرستانک

شناخت شرایط کیفی و زیستی اکوسیستم های آبی، جهت مدیریت موثر بر آن ها ضروری است. پژوهش حاضر، شرایط کیفی آب، اجتماعات کفزیان بزرگ و ساختار جمعیتی آن ها را در بخشی از رودخانه شهرستانک مورد بررسی قرار داده و با توجه به اهمیت این رودخانه به دلیل تغذیه رودخانه کرج، به عنوان یکی از مهم ترین منابع آب شرب شهر تهران، به طبقه بندی و ارزیابی ایستگاه های مورد بررسی پرداخته است. در این راستا ضمن اندازه گیری و برآورد شاخص های کیفی آب رودخانه مذکور، از شاخص هیلسنهوف استفاده گردید. پژوهش از دی ماه سال ۱۳۸۵ به مدت یک سال در ۳ ایستگاه در طول رودخانه با ۳ تکرار به همراه ثبت شرایط فیزیکی و شیمیایی آب (اکسیژن و دما) و نمونه برداری از انواع ماکروبنتوزهای رودخانه صورت گرفت. بیش ترین میزان اکسیژن محلول در آذر ماه ۱۳/۳۳ میلی گرم در لیتر و کم ترین مقدار ۶/۸ میلی گرم در لیتر در مرداد ماه و میانگین آن در کل دوره ۸/۳ میلی گرم در لیتر بود. بالاترین میزان میانگین دمایی در مرداد ماه ۱۲ درجه سانتی گراد و کم ترین آن در آذر ماه ۴/۳ درجه سانتی گراد و میانگین کلی ۷/۷ درجه سانتی گراد ثبت گردید. در بررسی های انجام شده تعداد ۱۸ خانواده از ماکروبنتوزها شناسایی شد که با توجه به تنوع خانواده های موجود، بیش ترین و کم ترین فراوانی به ترتیب در فصل زمستان مربوط به خانواده های Baetidae و Tabannidae، در بهار خانواده های Chironomidae وStratiomydae ، در تابستان خانواده های Chironomidae و Gammaridae و در پاییز خانواده های Chironomidae و Tabannidae بوده است. بالاترین میزان فراوانی در طول یک سال، متعلق به خانواده Chironomidae با میزان ۱۵۷۵ نمونه در مترمربع و کم ترین فراوانی مربوط به خانواده Stratiomyidae با ۱ نمونه در مترمربع بود. براساس مقادیر سنجه های جمعیتی و با استفاده از شاخص زیستی به دست آمده، کیفیت آب رودخانه در طول ماه های مورد مطالعه بین ۳/۳۹ تا ۵/۱ و با میانگین کلی عدد ۴/۵۶ ثبت گردید که نشانگر کیفیت خوب آب در طول یک سال بوده است.  

Keywords:

دما , اکسیژن محلول , ماکروبنتوزها , شاخص هیلسنهوف , رودخانه شهرستانک