فاطمه بیانفر - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
خدیجه پورموسوی - کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

تحلیل ساختاری نقش عاملهای شخصیت در پیشرفت تحصیلی در دوره استرس زای انتقال به دانشگاه، با تمرکز بر راهبردهای مقابله ای و یادگیری دانشجویی در دانشگاه به عنوان میانجی در زنجیره ای از حوادث مفروض شده است. پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر متوسطه دوم شهر سوسنگرد بود. با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحلهای، تعداد ۷۳ نفر انتخاب شدند. ابزار شامل مقیاسهای پنج عامل شخصیت BFI )گلدبرگ، (۱۹۹۹، مهارت مقابلهای ) COPEکارور، شبیر و وینتراب، (۱۹۸۹ و اثر بخشی یادگیری دانشجویی ) CLEIکیم، نیوتن، دونی و بنتون، (۲۰۱۰ بودند. تحلیل داده ها به روش حداقل مربعات جزئی که شامل: مدلهای اندازه گیری (آلفا کرونباخ، پایایی مرکب، روایی همگرا و واگرا) و مدل ساختاری (معناداری مسیر و ضریب تعیین، شاخص پیش بینی مدل و نیکوی برازش) انجام شد. یافته ها نشان داد وظیفه گرایی و گشودگی در تجربه با مقابله فعال اثر مستقیم و مثبت دارد؛ اما با عقب نشینی رفتاری اثر مستقیم و منفی دارد. همچنین ارتباط وظیفه گرایی و گشودگی در تجربه با سازمان دهی مطالعه، پیشرفت تحصیلی به واسطه میانجی گری مقابله فعال اثر غیر مستقیم و مثبت وجود دارد؛ اما با استرس به واسطه میانجی گری عقب نشینی رفتاری اثر غیر مستقیم و منفی دارد. بین روان نژند گرایی با راهبرد مقابله ای اثر معنی داری وجود ندارد. در نهایت اینطور نتیجه گرفته شد که هم افزایی راهبردهای مقابله ای و عوامل یادگیری دانشجوی (سازمان دهی مطالعه، استرس و فشار زمانی) با تمرکز بر صفات شخصیتی دانش آموزان منجر به پیشرفت تحصیلی میشود. با توسعه برنامه ریزیهای آموزشی در جهت پرورش الگوی تربیتی مطلوب اقدام شود. در نتیجه هدایت ذخایر نیروی انسانی در مسیر صحیح، پیامدهای آموزشی و پرورشی مثبتی را به دنبال خواهد داشت.

عاملهای شخصیت، راهبرد مقابله ای، سازمان دهی مطالعه، استرس و پیشرفت تحصیلی.