چندصدایی ادبی در شعر فریدون مشیری و ادیب کمال الدین در پرتو نظریه باختین (بررسی تطبیقی)

نقد ادب معاصر برای تغییر نگرش یک­جانبه به رخداد­های متن و پیاده­سازی روش­ گفت­وگوی بیرونی در بافت آن به­منظور شناخت دیدگاه­ها و آگاهی­های مختلف گام بلندی برداشته است. چندصدایی طبق شیوه گفت­وگوی خارجی در دیدگاه باختین، مبتنی بر چندگانگی صداها و زبان­های به­هم­گره خورده است و در ساختار گفت­وگو و ترکیب آن متفاوت است. شعر معاصر عرب با کنش روایی میان اندیشه­های شخصیت­ها و تبادل صداهای مشترک و متفاوت به­منظور تحقق چندصدایی ادبی شناخته می­شود، به ویژه در قصاید فریدون مشیری و ادیب کمال­الدین نوعی تکنیک بیانی تکامل­یافته­ای است که به شخصیت­ها این اجازه را می­دهد تا دغدغه­ها، آرزوها و دردهای خود را به­روش­های مختلف بیان کنند. پژوهش حاضر با درپیش گرفتن روش توصیفی - تحلیلی در پی پرداختن به مهم­ترین تکنیک­های چندصدایی ادبی نزد دو شاعر با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است. خلاصه نتایج نشان می­دهد که دو شاعر درکنار درپیش­گرفتن روش روایت­گری سنتی صداها، به انواع چندصدایی مانند دورگه­سازی به­منظور توسعه دیدگاه­های اجتماعی زبان­ها در لابه­لای روشنی و ابهام در کارکرد آن­ها پناه می برند و همین­طور به سبک بخشی برای تحقق وحدت ساختاری میان صداها باوجود تفاوت در نوع پرداختن به صدای دیگری توجه دارند. دو شاعر، گفت­وگوی خالص را در مواقع درگرفتن جدال و مناقشه میان شخصیت­ها یا تبادل پرسش و پاسخ درباره موضوعی خاص، به کار می­گیرند و درپایان به تعدد ایدئولوژی برای نشان­دادن نوع برخورد شخصیت­ها با ارزش­ها و اندیشه­های بنیادی شناخته شده در قالب ایدئولوژی تسلیم­پذیری یا سرپیچی روی می آورند.  

Keywords:

البولیفونیه , میخائیل باختین , فریدون مشیری , ادیب کمال الدین , المقارنه