کتاب آفاق الادب المقارن عربیا وعالمیا در آینه نقد و بررسی

نظریه ادبیات تطبیقی، نظریه نوینی است از آن رو که فلسفه آن بر مطالعه ادبیات در آن­سوی مرزهای زبانی، فرهنگی و بین رشته ای مبتنی است. ادبیات تطبیقی نخست در فرانسه و دیگر کشورهای غربی پدید آمد؛ آنگاه از نیمه قرن بیستم به دانشگاه­های جهان سوم درآمد. غنیمی هلال (د ۱۹۶۸) بنیان­گذار ادبیات تطبیقی علمی در کشوهای عربی است. بعدها ادبیات تطبیقی در کشورهای عربی پژوهشگران بزرگی را شاهد بود که از آن جمله­اند: طاهر مکی، سعید علوش، عزالدین مناصره، حسام الخطیب و... . حسام الخطیب را می­توان بزرگ­ترین و پرتالیف­ترین تطبیق­گر عرب زبان دانست. وی همچنین تحولات ادبیات تطبیقی جهان را بیش از سایر هم­وطنان خویش رصد می­کند و بیشترین اطلاعات و مدارک را درخصوص ادبیات تطبیقی در عرصه­های جهانی و عربی دارد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و نقد شکلی و محتوایی می­کوشد تا کتاب آفاق الادب المقارن عربیا وعالمیا را بررسی کند. خطیب در این کتاب نگرشی تکامل­یافته و مبتنی بر تخصص و تجربه شخصی درزمینه تدریس و تالیف و حضور در کنفرانس­های عربی و بین­المللی ارائه داده است. نیز به تصحیح مسائل مربوط به تاریخچه ادبیات تطبیقی در کشورهای عربی می­پردازد و می­کوشد تا میان ادبیات تطبیقی عربی و تجربه­های جهانی پیوند برقرار سازد. او به معرفی تجربه علمی و شناختی عرب­ها از این دانش، از اواسط دهه سی قرن گذشته تا اوایل دهه نود می­پردازد و می­کوشد تا دیدگاهی عربی در این زمینه به­دست دهد؛ دیدگاهی مشتمل بر تلاشی مجدانه و خالصانه به­منظور ارتقای ادبیات تطبیقی عرب. در خاتمه نیز برخی کتاب­های تئوری عربی را به بررسی و نقد می­گذارد؛ بنابراین کتاب پیش­گفته یکی از بهترین آثار عربی درزمینه ادبیات تطبیقی است.  

Keywords:

الادب المقارن , حسام الخطیب , آفاق الادب المقارن عربیا وعالمیا