حسین نبوی - کارشناسی ارشد معماری، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران
علی منصوری - استادیار گروه معماری، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران

با ورود اسلام به ایران فرهنگ جدیدی بر این کشور حاکم شده و متعاقب آن شهرنشینی که از سابقه ای دیرینه برخوردار بود، وارد مرحله جدیدی شد. قوانین اسلامی وارد زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهرنشینان شد و در روابط درون و برون شهری تاثیر قابل توجهی برجای گذاشت. «عده ای از محققین معتقدند که دین اسلام با نظام ارزشی خود الگوهای رفتاری، نقش سازمانهای اجتماعی و مورفولوژی سکونتگاه های انسانی را تعیین کرده است. برای این عده شهرهای اسلامی حاصل اعتقادات اسلامی است. شکوئی- ۱۳۶۹ -۱۹۶».هر فرهنگی ردپای خود را بر شهری که در آن سیطره دارد بر جای می گذارد و این ردپا در اثر تداوم به تسلط تبدیل شده و ماندگار می شود. چنانکه فرهنگ مسیحیت، هندو، بودا و ...... چنین کرده اند. طبعا فرهنگ اسلامی هم از این قاعده مستثنی نیست. شهر کازرون هم مشمول این تغییرات و تحولات فرهنگی از همان قرون اولیه اسلامی شد و فرهنگ اسلامی تاثیر خودش را بر مورفولوژی این شهر بر جای گذاشت، چون، «شهر دوران اسلامی قبل از هر چیز یک قلعه ایمان بوده و از نظر سیاسی و قانون تابع مقررات ناشی از شریعت است. حبیبی-۱۳۷۵-۴۱» و هم اکنون میتوان تسلط این فرهنگ و ایدئولوژی را بر موفولوژی این شهر بخوبی دید و لمس کرد. این تسلط در ایجاد مساجد بویژه مسجد جامع، بازار، زیارتگاه ها و بقعه ها، محلات و باغ بخوبی نمایان و چشمگیر است. هدف: بهترین وجه تشخیص و ملاک یک شهر اسلامی از شهری غیر اسلامی و تفارق این دو از هم اجزاء و عناصر موجود در یک شهر اسلامی است بررسی این ملاک ها و معیارها و نمایاندن آنها، هدف اصلی این مقاله است. این مقاله دربند آن است تا نشان دهد که فرهنگ اسلامی چه ویژگی ها و خصایصی را در شهر کازرون بوجود آورده و بر چشم انداز آن چه تاثیری برجای گذاشته است؟ روش تحقیق: از روش های مشاهده ای (میدانی) و اسنادی برای فراهم کردن این مقاله استفاده شده است.