سمیرا ادیب - دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی
کوروش روستا - استادیار ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

بررسی وشناخت نقش ساکنان روستاها در چارچوب مباحث مرتبط با توسعه منابع انسانی ، بدون شک پیش شرط موفقیت در تدوین و اجرای برنامه های توسعه روستایی – کشاورزی است. برای بالا بردن کیفیت و اثر بخشی آموزش ها ، حضور فعالانه رهبران محلی در جامعه روستایی می تواند واجد اثرات ویژه ای باشد . این گروه با ایفای نقشی واسط ، به بهترین شکل می توانند تغییرات بایسته ای را در عرصه های اجتماعی انتشار داده ، منشا و موجد پدیداری دگرگونیهای اجتماعی مثبتی گردد . علاوه بر ایفای نقش کلیدی در رسانش نوآوری ، این رهبران از طریق برقراری ارتباطی دایمی و محکم بین سازمان های متولی امر و جامعه روستایی ، می توانند نقش کلیدی در فرآیند توسعه روستایی به عهده گیرند. از این جهت است که برای تضمین موفقیت طرحهای ترویجی ، استفاده از مددکاران ترویجی مؤکدا مورد توصیه قرار گرفته است ( امینی ، 1387 ). لذا موفق شدن به عنوان یک مربی یا رهبری کننده تمرین ، نیاز به شناخت همه جانبه انگیزش دارد که شامل شناخت عوامل مؤثر بر آن و شیوه های افزایش انگیزش در افراد و گروهها است ( شفیع زاده ، 1381 ) . همچنین برقرار شدن و ادامه پیدا کردن راحت تر ارتباط بین مردم روستایی با رهبران محلی و یا مروجان ترویجی و نیز درک متقابل بهتری که اینان از یکدیگر خواهند داشت ، از جمله دلایلی بوده است که بدون شک سازمان جهاد کشاورزی در پروژه ای بنام پروژه مددکاران ترویجی به تشکیل نهاد رهبران محلی برای روستاییان پرداخته است ( امینی ، 1387 ) . سازمان ترویج کشاورزی از سال 1364 ، با توجه به پراکندگی مناطق روستایی ، وجود اقلیم های متفاوت و تنوع در محصولات کشاورزی ، اقدام به شناسایی ، سازماندهی و آموزش افرادی از بین نیرو های محلی ، تحت عنوان مددکاران ترویجی کرد . جهاد سازندگی نیز در سال 1364 ، آیین نامه نیروهای معین را به تصویب رسانده ، از سال 1365 به استان ها ابلاغ شد . این افراد در سال 1370 به دنبال بازشناسی نیروهای معین ، تحت عنوان جدیدی به نام مروج روستایی قرار گرفته، بعد از اقدام دو وزارتخانه جهاد سازندگی و کشاورزی ، با عنوان کلی مددکاران ترویجی به خدمات خود ادامه دادند (محمدی ، 1380 ) . از اینرو تعیین ، تشخیص و بررسی عوامل انگیزش شغلی این قشر باید بطور خاص مورد نظر دست اندر کاران و برنامه ریزان قرار گیرد تا با فراهم آوردن عوامل انگیزشی شناخته شده به کمیت و کیفیت بازدهی کاری آنها افزوده شده و از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری به عمل آید تا از طریق افزایش بهره وری آنان در نهایت جوامع روستایی بتوانند بهترین عملکرد چه از لحاظ اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی را داشته باشند . در این زمینه پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی سازه های مؤثر بر انگیزش شغلی مددکاران ترویجی بپردازد .