اسماعیل نصراصفهانی
زهرا ترکاشوند

برنام ه ریزی فرآیندی است طی آن مدیریت یک سازمان، اهداف سازمان را برای زمان مورد نظر تعیین و راهبردها و چارچوب های تصمیم گیری برای نیل به اهداف تعیین شده را با توجه به محدودیت های موجود و قابل پیش بینی در طی برنامه، مشخص می کند. رشد و توسعه کشاورزی از ویژگی های بارز یک اقتصاد توسعه یافته تلقی می گردد. ترویج کشاورزی به منظور افزایش توانائی های بهره برداران نقش مهمی در توسعه کشاورزی ایفا می نماید. فعالیتهای ترویجی علاوه بر کمک به رونق کشاورزی و افزایش درآمد کشاورزان، با تسهیل پذیرش فناوری های نوین و بکارگیری منابع انسانی و بهره برداران ذینفع در حوزه کشاورزی، قدرت و توانائی روستائیان را برای استفاده بهینه از نیروها و استعدادهای خویش شکوفا ساخته و منجر به ارتقای رفاه و آسایش آنان م یشود. این پژوهش که بر گرفته از روش ها و مدل های مدیریت می باشد به منظور تهیه و تدوین راهبردهای ترویج کشاورزی در افق برنامه پنجم توسعه انجام گردید که در این ارتباط، با استفاده از مستندات موجود و مطالعات صورت گرفته، آمار و اطلاعات رسمی، از دیدگاه مدیران، صاحب نظران و کارشناسان معاونت ترویجِ سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی و اعضاء هیئت علمی و پژوهشگران موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستائی بهره گرفته شد. به این منظور بررسی وضع موجود ترویج کشاورزی که به اعتباری اولین گام و مهمترین مرحله در برنامه ریزی و مدیریت انجام و جهت شناسائی عوامل محیطی، عوامل داخلی(نقاط قوت و ضعف) و عوامل بیرونی (فرصت ها و تهدیدها) مورد بررسی و تعیین گردیدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که به منظور دستیابی به اهداف توسعه ای بخش کشاورزی در برنامه پنجم توسعه، ارتقاء دانش، بینش و مهارت بهره برداران و تولید کنندگان بخش؛ ارتقاء و افزایش بهره وری عوامل تولید از ابعاد کمی و کیفی از طریق توانمندسازی فردی و سازمانی بهره برداران و تولیدکنندگان؛ گسترش زیرساخت های اطلاعاتی و ارتباطی بخش کشاورزی به منظور ساماندهی نظام اطلاعات و دانش؛ سازماندهی، توسعه، تقویت و کارآمد سازی سازمان های مردم نهاد، تشکل های تولید کنندگان و بهره برداران؛ ساماندهی و بهره برداری از دانش بومی؛ و بستر سازی، ایجاد انگیزه و بکارگیری ساز وکار تشویقی جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی در فعالیت های ترویجی، آموزشی و تحقیقاتی بخش کشاورزی از جمله راهبردهای ترویج در برنامه پنچم توسعه کشاورزی می باشند.

ترویج، عوامل داخلی، نقاط قوت، نقاط ضعف، عوامل خارجی، فرصت، تهدید، راهبرد