جعفر غفاری - کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی

مهمترین سوال فراروی ترویج عبارتست از نقش ترویج در پیشبرد اهداف توسعه ای بخش کشاورزی. روند متداول فعالیتهای ترویجی، بیشتر عبارت است از تهیه فهرست فعالیت های ترویجی که می باید توسط واحدهای ترویجی در سطوح صف انجام گیرد. این فهرست فعالیت های پیش بینی شده که عموما با واحدهایی نظیر کلاس ، تعداد ، ساعت ، نفر روز و ... تنظیم می شوند، فاقد ویژگی های لازم برای یک برنامه هستند. حاصل چنین روندی، اثر بخشی ناکافی فعالیت ها و مهمتر از همه جایگزین شدن روش به جای هدف می باشد . در نتیجه در ارزیابی این فعالیت ها، تنها به سنجش کمیت فعالیت ها اکتفا شده و بجای روشنگری، جایگاه ترویج را مبهم تر می نماید. برای برون رفت از چنین وضعیتی و پاسخگو نمودن ترویج در قبال اهداف توسعه ای بخش کشاورزی و نیز ایجاد هماهنگی بین فعالیت های ترویجی و اقدامات حمایتی و اجرائی ، پیشنهاد میشود هرگونه اقدام وفعالیتی، اعم از حمایتی و ترویجی، در قالبی به نام برنامه عملیاتی به اجرا درآیند. این برنامه ها باید به گونه ای طراحی شوندکه برآورنده انتظارات برنامه های توسعه، بالاخص از بعد بکارگیری صحیح عوامل و منابع تولید در راستای افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی باشند. لازمه اینکار تعر یف دقیق وظایف هر یک از زیربخش های اجرا،ترویج وتحقیقات وایجاد هماهنگی بین آنها در سطوح ستادی میباشد تا نتیجه این هماهمنگی، تدوین و اجرای برنامه های عملیاتی منسجم، غیرمتمرکز و از پائین به بالا،در سطوح محلی باشد. در این برنامه ها ضمن همسو سازی اقدامات اجرایی - حمایتی وترویجی - آموزشی، روشهای ترویجی وآموزشی با تلفیقی مناسب و در یک ترتیب وتوالی مشخص منطبق بر فرایند پذیرش، به شیوه ای کاملاً نتیجه گرا به کار گرفته می شوند . همچنین اهداف یا خروجی این برنامه ها، به گونه ای و با واحدهائی تعیین و تعریف می شوند که کاملاً قابل اندازه گیری باشند. در این مقاله ضمن ارائه مدل برنامه مذکور،راهبرد آموزشی مبتنی بر الگوسازی نیز مطرح شده است.

برنامه عملیاتی، ایجادهماهنگی، اقدامات اجرایی وحمایتی، اقدامات ترویجی و آموزشی،الگوسازی