محمدتقی دلخموش - مربی دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران جنوب
مهرناز احمدی مبارکه - استادیار دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران جنوب

این مطالعه ویژگی‎های مختص به فرهنگ ارزش‎های ایرانیان را شناسایی و خاستگاه‎های الگوی ارزشی خاص آن را بر حسب تاثیرهای علی شرایط اجتماعی سیاسی تبیین می‎کند. در سه مطالعه مجزا، سه گروه سنی (۱۷۱۵ سال، ۱۵۳۲ نفر؛ ۲۶۱۸ سال،۶۰۰ نفر؛ ۶۲۲۴ سال، ۸۲۱ نفر) با «زمینه‎یاب ارزشی شوارتز» (شوارتز، ۱۹۹۲) و نسخه ۴۰ ماده ای «پرسشنامه تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، ۲۰۰۱) ارزیابی شدند، و از خلال «تحلیل‎های جداگانه کوچک‎ترین فضا» در باب روابط ساختار ارزشی برای هر نمونه و مقایسه آن با الگوی اصلی (ارزش‎های بنیادی انسانی؛ شوارتز، ۱۹۹۲، ۱۹۹۴) تفاوت‎های بین‎فرهنگی محتمل بازنمایی شد. آن چنان که انتظار می‎رفت مواردی از انحراف از الگوی نظری مشاهده شد که بیانگر تاثیر ایدئولوژی اسلامی انقلابی در عرصه اجتماعی سیاسی است: (۱) رابطه پویشی ابعاد مرتبه بالاتر «تعالی‎ خود» و «گسترش‎ خود» در هر سه نمونه نقض شد، (۲) همچون نمونه‎های اروپای شرقی، در بعد «تعالی خود» کانونی از ارزش‎های اجتماعی سیاسی شکل گرفت، (۳) ارزش «معتدل» از مجموعه ارزش‎های سنت و مذهب بیرون رانده شد، و (۴) در تاثیرهای افتراقی جو سیاسی اجتماعی بر ارزش‎های نسل‎های جوان‎تر نسبت به بزرگسالان، نکته شایان توجه اینکه نوجوانان از کنش ارزش‎های تعالی جویی در دو سطح روابط نزدیک (خیرخواهی) و گسترده (جهان شمولی نگری) به ادراکی متجانس و پیوسته نائل نمی گردند.

ارزش‎های بنیادی انسانی, ویژگی مختص به فرهنگ, ایرانیان, نسل