مجیدرضا خداوردیان - دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحق
منصور طیوری - عضو هیا ت علمی ومدیر گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی گرم

مقاله حاضر که برگرفته از یک طرح پژوهشی می باشد با پرداختن به مباحث مرتبط با سنجش اثربخشی دوره های فنی و حرفه ای غیررسمی دامپزشکی، اقدام به انتخاب پنج دوره نمونه (سه دوره تربیت کارگر ماهر و دو دوره مدیریتی ) از مجموع د وره ها در شش استان کشور از نظر چهار گروه ذینفع شامل کارآموزان (به تفکیک پنج دوره) ، دامداران آموزش ندیده، مربیان و برنامه ریزان دوره ها نموده است . محورهای بررسی اثربخشی شامل سه حوزه محصول سنجی (سنجش دانش فنی فراگیران یا کارآموزان )، بروندادسنجی (نتایجی که ب ر خرد در سطح کلان عرصه می شود همانند حق اخذ گواهینامه، دارای صلاحیت دریافت وام و ...) و پیامدسنجی (اثرات حاصل از عملکرد محصول و برونداد در سه زمینه افزایش تولید، کاهش ضایعات و تلفات و افزایش انگیزه های شغلی ) می شود. نوع تحقیق کاربردی، گذشته نگر و کمی ب وده و روش مورد استفاده توصیفی و همبستگی همخوانی می باشد . روش جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ، مصاحبه و مطالعات کتابخانه ای بوده و ابزار جمع آوری آن پرسشنامه ، چک لیست مصاحبه و فیش برداری است . متغیر وابسته تحقیق اثربخشی دوره های آموزشی و متغیرهای مستقل آن در چن د حوزه شرایط فردی و شخصی، شرایط دوره، وضعیت ارکان آموزشی و نظایر آن درنظر گرفته شده است . روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده و در گام اول شش استان آذربایجان شرقی، ایلام، اصفهان، بوشهر ، خراسان و گلستان انتخاب گردیده و در گام بعدی با توجه به دو عامل سا ل برگزاری دوره ها ، حجم جامعه آماری هر استان ، حجم جامعه آماری در هر دوره و واریانس آنها بر اساس تکنیک تسهیم به واریانس و به کمک فرمول کوکران اقدام به مشخص سازی حجم نمونه ها و تعیین وضعیت پراکنشی آنها شده است . تعداد نمونه های کارآموزان 350 نفر، مربیان 120 نفر ، دامداران آموزش ندیده 350 نفر و مجریان 120 نفر در نظر گرفته شده ولی عملاً از کارآموزان 345 نفر ، دامداران آموزش ندیده 350 نفر، مربیان و مجریان هریک 95 نفر انتخاب شده اند . پرسشنامه ها بعد از سنجش روایی و پایایی در جامعه هدف توزیع و جمع آوری شده و به ک مک نرم افزارspss و با بهره گیری از روشهای آمار توصیفی و استنباطی اقدام به بررسی و تحلیل داده ها شده است . نتایج بدست آمده از تحقیق نشان می دهد که اثربخشی دوره ها در حد متوسط بوده و دوره بهداشت دام و جایگاه از وضعیت مطلوبتر و دوره بهداشت گاوداری از کمترین اثربخشی برخوردار است . از بین شاخصهای اثربخشی ، وضعیت به ترتیب بیانگر اثربخشی پیامد (انگیزه و رضایت شغلی، افزایش تولید و کاهش ضایعات و در نهایت افزایش درآمد و ارتقاء سطح معیشت افراد ) ، اثربخشی محصول (فنی) و اثربخشی برونداد می باشد . استانهای خراسان و اصفهان دارای بیشترین اثربخشی و گلستان و بوشهر ، برخوردار از کمترین اثربخشی در روند اجرای دوره ها هستند . از جمله عوامل موثر بر افزایش اثربخشی می توان به وضعیت مربی، محتوا و آزمون اشاره داشت . برخی از پیشنهادات مرتبط با تحقیق حاضر شامل برنامه ریزی جنسیتی، افزایش ضریب بودجه ای جهت برگزاری دوره ها در استانهای کم برخوردار ، نیازسنجی علمی و مخاطب یابی بهینه، برگزاری کارگاههای آموزش منطقه ای جهت مربیان با موضوع روش تدریس موثر و نظایر آن می باشد

اثز بخشی - آموزش های غیر رسمی دامپزشکی - فنی وحرفه ای -ارزشیابی