محمد تقی دلخموش - مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
مهرناز احمدی مبارکه - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

پژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختاری ارزشها در نوجوانان ایرانی بود. بدین منظور ۱۵۳۲ دانش آموز (۷۶۶ دختر، ۷۶۶ پسر) به نسبت مساوی در پایه های تحصیلی سوم راهنمایی (۱۴ ساله) و سوم نظری (۱۷ ساله)، به روش نمونه برداری تصادفی طبقه بندی شده از ۶ منطقه آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب و با «پرسشنامه تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، ۲۰۰۱)، ارزشیابی شدند. روی آورد آماری پژوهش برای تحلیل ساختاری و منظومه های محتوایی ارزشها، فن «تحلیل کوچکترین فضا» بود. یافته های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای انسانی نوجوانان ایرانی در سطح وسیعی با الگوی نظری جهان شمول ارزشها (شوارتز، ۱۹۹۲) مطابقت دارد، و معنابخشی و ساخت دهی به ارزشها در دختران و پسران مشابه است. انحراف از الگوی مورد انتظار نیز در مواردی مشاهده شد. ریخت ارزشی خیرخواهی با ساختار ریخت اصلی مطابقت نکرد و رابطه پویشی ابعاد رتبه بالاتر «تعالی خود» و «گسترش خود» نقض شد. این ساختارهای کمی تغییریافته خصیصه های ویژه (شاخص فرهنگ) نوجوانان ایرانی را منعکس می کنند. پژوهش حاضر، یافته های بحث انگیزی را در باب ماهیت ارزشهای اخلاقی نوجوانان ایرانی در پی داشت.

ارزشها, نظریه ارزشی شوارتز, پرسشنامه تشبیهی ارزش, تحلیل کوچکترین فضا, نوجوانان