علی حسینائی - مربی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم
احمد آقاجانی - کارشناس ارشد روانشناسی
اعظم نوفرستی - مدبی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم

به منظور تعیین میزان شیوع ناتوانیهای خاص خواندن و نوشتن در دانشآموزان مقطع ابتدایی، ۳۲۸۲ نفر از دانشآموزان پایه های سوم، چهارم و پنجم مناطق هفت گانه آموزشی استان قم براساس روش نمونه برداری طبقه ای انتخاب شدند. در وهله اول، معلمان فهرست نشانه های ناتوانیهای یادگیری (فوست و لو، ۱۹۹۵) را برای هر دانشآموز تکمیل کردند. سپس، کسانی که بیش از سه نشانه ناتوانی خاص یادگیری را داشتند به آزمونهای خواندن و نوشتن محقق ساخته پاسخ دادند. ماتریسهای پیشرونده ریون (ریون، ۱۹۵۶) در مورد دانشآموزانی که نمره پایین تر از نمره ملاک گرفتند، اجرا شد. در نهایت، ۳۱۳۰ دانش آموز که نمره های آنها در آزمونهای خواندن و نوشتن پایین تر از نمره ملاک بود و فاقد نقایص هوشی، بینایی، شنوایی و حرکتی بودند، نمونه پژوهش را تشکیل دادند. یافته ها نشان دادند که (۱) میزان شیوع ناتوانی خاص خواندن در استان قم، ۵۵/۱ درصد و ناتوانی خاص نوشتن، ۳۴/۱ درصد است، (۲) بین دختران و پسران تفاوت معنادار وجود ندارد، (۳) سه پایه تحصیلی از نظر میزان شیوع ناتوانی خاص خواندن تفاوت معنادار دارند و (۴) بین مناطق هفت گانه استان قم در میزان شیوع ناتوانی خاص خواندن و نوشتن تفاوت معنادار وجود دارد. با توجه به یافته های پژوهش حاضر که نمایانگر تعداد قابل توجه دانشآموزان مبتلا به ناتوانیهای خاص است، نیاز به اقدام پیشگیرانه و درمانی در این زمینه آشکار می شود.

ناتوانی یادگیری, ناتوانی خواندن, ناتوانی نوشتن, دانش آموزان ابتدایی