داریوش جلالی - دانشجوی دکتری روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ایران اصفهان
غلامرضا منشئی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نائین
محمدمهدی مظاهری - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ایران اصفهان

هدف این پژوهش، مقایسه اثربخشی سه روش پیشگیری از سوء مصرف مواد: الف) شناختی رفتاری اجتماعی، ب) سخنرانی و پ) ارسال پیامک در هیجان طلبی، امنیت روانی و بازخورد نسبت به سوء مصرف مواد مخدر بود. ۱۹۲ دانش آموز دختر و پسر دبیرستانی در چهار گروه (سه گروه آزمایشی و یک گروه کنترل) به طور تصادفی قرار داده شدند. شرکت کنندگان مقیاس هیجان طلبی (زاکرمن، ۱۹۶۹)، سیاهه امنیت رونی (مزلو،۱۹۵۲) و سیاهه بازخورد نسبت به سوء مصرف مواد مخدر (قربانی، ۱۳۸۰) را طی سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل کردند. به گروه اول، ۱۰ جلسه گروهی ۲ ساعته روش شناختی رفتاری اجتماعی آموزش داده شد، برای گروه دوم، ۱۰ جلسه ۲ ساعته سخنرانی برگزار گردید و به گروه سوم، ۷۵ روز، پیامکهای پیشگیری داده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که هر سه روش پیشگیری در هیجان طلبی، امنیت روانی و بازخورد نسبت به سوء مصرف مواد مخدر تاثیر معنادار دارند؛ همچنین، روش شناختی رفتاری اجتماعی از دو روش دیگر، موثرتر است. نتایج پیگیری ۱۰۰ روزه نشان داد که اثربخشی روشهای پیشگیری، پایدار بوده است.

روشهای پیشگیری, الگوی شناختی-رفتاری اجتماعی, سخنرانی, ارسال پیامک, سوء مصرف دارو, بازخورد نسبت به مصرف موادف هیجان طلبی, امنیت روانی