ارزیابی نقش مناطق آزاد تجاری در توسعه صادرات غیرنفتی؛ بازشناسی فرصت ها و تهدید های منطقه آزاد انزلی

صادرات به عنوان یکی از محورهای اصلی عملکرد مناطق آزاد جهان می باشد. و از مهم ترین راهکارهایی است که برای رونق مناطق آزاد تجاری کشور می تواند مورد استفاده قرار گیرد. از مهم ترین اهداف این مناطق ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی و تولیدات، توسعه اقتصادی و افزایش کالاهای غیرنفتی می باشد. کشور ایران در طی سال های گذشته، اقتصادی متکی بر صدور نفت داشته و مانند دیگر کشورهای با اقتصاد تک محصولی، متاثر از نوسانات حجم و قیمت نفت می باشد که منجر به کاهش درآمدهای ارزی، آسیب پذیری اقتصادی کشور مسولین کشور را بر آن داشت که با تمهیدات مناسب صادرات کالاهای غیر نفتی را افزایش دهند. لذا ارائه راهکارهای لازم برای توسعه آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین جهت، هدف اصلی این پژوهش اولویت بندی عوامل موثر بر صادرات کالاهای غیرنفتی در منطقه آزاد تجاری انزلی می باشد. نتایج تحقیق نشان میدهد که این منطقه همانند سایرمناطق آزاد، بیش ازآن که به سیاست صادرات بپردازد، به واردات کالاها پرداخته واز طرفی با توجه به این که یکی ازاهداف تعیین شده برای این منطقه اشتغال زایی است، نتوانسته به این مهم دست یابد؛ همچنین دربحث توریسم با ظرفیتهاو توانمندیهای منحصربه فردی که درانزلی واستان گیلان به واسطه منابع بکری چون دریا، جنگل و کوه داردتوفیق چندانی نداشته است که همگی این نارساییهارا میتوان در ضعف مدیریت سیاست گذاری مناسب جستجو کرد. برای پی بردن به جایگاه مناطق آزاد در مسیر توسعه یافتگی، می بایست در ابتدا مفاهیم مناطق آزاد را به عنوان ابزار رشد و توسعه اقتصادی مورد بررسی قرار داد. قطعا پی بردن به خاستگاه اصلی ایجاد مناطق آزاد که سیاست های برونگرایانه تجاری – اقتصادی را مبتنی بر گسترش صادرات به منظور توسعه اقتصادی کشور و توسعه تجارت، برقراری ارتباط بین المللی، تحرک در اقتصاد منطقه ای و نهایتا الحاق به سازمان تجارت جهانی تجویز می کند، می تواند درک مبرهنی از این مجموعه عظیم بدست آورد. در بخش نخست این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این مناطق و در بخش بعدی به تاثیرات ایجاد یک منطقه ی آزاد در اقتصاد کشور (به ویژه صادرات کالاهای غیر نفتی) پرداخته خواهد شد. روش تحقیق این مطالعه، توصیفی- تحلیلی است و با عنایت به قدمت کوتاه مناطق آزاد در جهان مطالعات نظری گستردهای وجود ندارد. لذا بخش قابل توجهی از مبانی نظری بر مبنای دادههای کتابخانه ای و منابع اطلاعاتی، اینترنت و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد جمع آوری شده است. براساس این پژوهش علاوه بر بررسی و تحلیل فرصتها، ظرفیتها و تنگناهای توسعه منطقه آزاد انزلی، به راهکارهای لازم برای توسعه هرچه بهتر و پرشتاب تر منطقه یاد شده در سطوح گوناگون پرداخته شده است.

Keywords:

مناطق آزاد تجاری , صادرات غیر نفتی , بررسی فرصت ها و تهدید ها , توسعه انزلی