محمدرضا بازیار - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، فسا، ایران

کاربرد مواد دگرآسیب در مدیریت علف هرز سودمند است و به همین دلیل توجه زیادی را در دو دهه ی اخیر به خود جلبکرده است. پس از جمع آوری نمونه هایی از برگ بنگرو، عملیات اسانس گیری در آزمایشگاه مرکز تحقیقبات کشاورزی و منابعطبیعی شیراز صورت گرفت. سپس پتانسیل دگرآسیبی این اسانس بر جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه های علف هرز پنیرک(Malva neglecta) و چاودار (Secale montanum) مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالبطرح کاملا تصادفی انجام گرفت. فاکتور اول شامل علف های هرز پنیرک و چاودار و فاکتور دوم شامل غلظت های صفر، ۲۵۰ ،۵۰۰ ، ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ میلی گرم در لیتر از اسانس برگ بنگرو بود. در این پژوهش، آنالیز اسانس برگ بنگرو به دست آمدهبه روش تقطیر با آب به وسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی امکان شناسایی ۵۳ ترکیبکه در برگیرنده ۹۱ / ۹۸ درصد کل اسانس بود را فراهم ساخت. بیشترین جوانه زنی پنیرک و چاودار با میزان ۶ / ۸۷ درصد درشرایط بدون اسانس بنگرو (شاهد) و همچنین بیشترین سرعت جوانه زنی در پنیرک و چاودار به ترتیب با ۹ / ۱۰ و ۱ / ۱۲ بذر درروز در شرایط شاهد بدست آمد. با افزایش غلظت اسانس بنگرو، درصد و سرعت جوانه زنی در پنیرک و چاودار روند کاهشی رانشان داد، به طوریکه کمترین درصد جوانه زنی در تیمار ۲۰۰۰ میلی گرم در لیتر بدست آمد. همچنین با افزایش غلظب اسانسدرختچه بنگرو، سبب کاهش در میانگین وزن خشک پنیرک و چاودار شد. در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که اسانسبنگرو دارای توان دگرآسیبی بالایی بر روی گیاهان پنیرک و چاودار است و علف هرز پنیرک حساسیت بیشتری نسبت بهچاودار به اسانس بنگرو نشان داد.

شاخص بنیه گیاهچه،علف هرز، کروماتوگرافی گازی، وزن خشک گیاهچه