محسن زندی - استادیار گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
علی گنجلو - دانشیار، گروه علوم و مهندسی صنایع، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
ماندانا بی مکر - دانشیار، گروه علوم و مهندسی صنایع، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

درجه بندی میوه ها بر اساس درجه رسیدگی، عمر انبارمانی یا کیفیت ظاهری از اهمیت بالایی برای صنایع، سردخانه ها و حتی باغات میوه برخوردار است. پیشرفت های اخیر در زمینه سیستم ماشین بینایی فرصت های مناسبی برای کاربرد آن در زمینه علوم کشاورزی و صنایع غذایی فراهم آورده است. ازگیل Mespilus germanica)) به سبب تغییرات فیزیکی، شیمیایی طی نگهداری شدیدا دچار افت کیفیت می گردد. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر ایجاد یک سیستم درجه بندی ازگیل بر اساس خصیصه های رنگی می باشد. به این منظور ابتدا خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اندازه گیری شد و ازگیل ها با کمک شاخص رسیدگی به سه گروه گروه ازگیل تازه (FM)، ازگیل کامل رسیده (RM) و ازگیل بیش از حد رسیده (ORM) طبقه بندی شدند. فرآیند طبقه بندی با استفاده از تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی (PCA) و تجزیه و تحلیل چند متغیره (MDA) با هدف تنها استفاده از پارامترهای رنگی برای برآورد میزان رسیدگی و زمان نگهداری اعمال شد. بر اساس مقدار ضریب همبستگی (بالاتر از ۹/۰ در بسیاری از پارامترها)، وجود همبستگی بالا بین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی با خصوصیات رنگی تایید شد. اولین و دومین تجزیه و تحلیل مولفه اصلی با و بدون حضور پارامترهای فیزیکی، شیمیایی به ترتیب با قابلیت اطمینان ۱۱/۹۲ و ۳۱/۹۵ درصد به دست آمد. تجزیه و تحلیل چند متغیره نرخ طبقه بندی ۰۸/۹۶ درصد را تنها با استفاده از پارامترهای رنگی فراهم آورد. نتایج بدست آمده نشان داد که استفاده از سیستم ماشین بینایی به عنوان یک روش غیر مخرب در ارزیابی میزان رسیدگی ازگیل بر اساس خصیصه های رنگی مناسب، کارآمد، سریع و موثر می باشد.

ازگیل, درجه بندی کیفی, تجزیه و تحلیل چند متغیره, پردازش تصویر, خصیصه های رنگی