مهدی جدیدالاسلامی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران
Jafar Rahnamarad - Department of Geology, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
نصرالله بصیرانی - گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری و بیابان زدایی دانشکدهی منابع طبیعی دانشگاه زابل، زابل، ایران

به منظور کنترل و مبارزه با فرسایش بادی دشت سیستان، با ۸۱۱۷ کیلومتر مربع مساحت و با اقلیم نامساعد و خشک، شناخت منشاء یا مناطق برداشت رسوبات بادی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش شامل جمع آوری اطلاعات محلی از فرسایش، بررسی ژئومورفولوژی عمومی و بادهای منطقه، نمونه برداری از رسوبات و تهیه مقاطع نازک برای انجام آزمایشات گرانولومتری، مورفوسکوپی و کانی شناسی، م یباشد. لذا از اهداف مهم این تحقیق، شناخت کانون های بحرانی فرسایش بادی (منشاء یابی)، آسیب پذیری مخازن آبی چاه نیمه ها و شناسایی اثر تخریبی باد در منطقه زابل تعیین شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، وقوع خشکسالی در منطقه سیستان و به تبع آن کاهش پوشش گیاهی و خشک شدن دریاچه هامون و همچنین وجود بادهای ۱۲۰ روزه، شرایط مناسبی جهت فرسایش بادی و وقوع طوفانهای گرد وخاک فراهم آورده اند. منشاء رسوبات موجود در مخازن چاه نیمه بادهای فرساینده منطقه با جهت شمال تا شمال غربی و با زاویه ۳۳۰ تا ۳۶۰ درجه ارزیابی شد. مهمترین رخساره های برداشت، اراضی رهاشده، اراضی ماسه-زار و عرصه های شور و پف کرده بستر دریاچه هامون و دشتهای شمالی (در کشور افغانستان) می باشند. طوفانهای شن و ماسه و حرکت تپه های ماسه ای از عوامل تهدید کننده آن منطقه محسوب می شوند.

بادهای ۱۲۰ روزه, تپه های ماسه ای, چاهنیمه, زابل, منشاءیابی