جواد پورمحمود - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
سید مهدی هاشمی - دانشیار، گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

این مطالعه به بررسی میزان تاثیر دو راهکار غیرسازه ای، «شرایط قابل پیش بینی نوسانات ورودی به شبکه» و «توزیع آب بر اساس نوبت دهی» در بهبود فرآیند بهره برداری کانال آبیاری پرداخته است. برای این منظور مدل شبیه ساز هیدرولیک جریان برای کانال اصلی شبکه آبیاری نکوآباد توسعه داده شد و با استفاده از دو شاخص ارزیابی عملکرد، میزان کفایت و پایداری توزیع آب در کانال اصلی ارزیابی شد. جهت بررسی میزان بهبود توزیع آب در هرکدام از راهکارها، برنامه ریزی توزیع آب روزانه مطابق هر راهکار در محیط MATLAB تهیه و با مدل ریاضی شبیه سازی لینک شد. جهت تعیین میزان اثرگذاری هر راهکار تحت سناریوهای مختلف بهره برداری، تحلیل مکانی تغییرات شاخص های ارزیابی عملکرد کفایت و پایداری توزیع آب، در GIS صورت گرفت. نتایج نشان داد که با بکارگیری راهکارهای غیرسازه ای وضعیت کلی بهره برداری به میزان محدودی بهبود می یابد، به نحوی که کفایت توزیع آب روزانه در کل شبکه در حدود ۱۰-۱۱ درصد در راهکار اول و در حدود ۷-۹ درصد در راهکار دوم نسبت به وضع موجود بهره برداری، بهبود یافته است. همچنین بهبود پایداری توزیع آب به طور میانگین در حدود ۱۳ تا ۱۵ درصد بدست آمد. بنابراین با استفاده از راهکار دوم، آب کشاورزی با توزیع مناسب تری در بخش میانی و پایین دست کانال به آبگیرها تحویل داده می شود.

ارزیابی عملکرد بهره برداری, بهسازی شبکه آبیاری, راه کار غیر سازه ای, هیدرولیک جریان