علی حقی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
سیدمحمدامین مداین شیشوان - دانشجوی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی

هوسرل و ملاصدرا دو فیلسوفی هستند که با وجود تفاوت در نظام فکری به مسئله تیقن و ماهیت آن پرداخته اند. هوسرل با طرح فروکاهش ها[۱] و اپوخه[۲] و ملاصدرا با طرح مسئله «اتحاد عقل و عاقل و معقول» راه رسیدن به یقین و کیفیت یقین را شرح داده اند. در این نوشتار به وجه اشتراک میان این دو فیلسوف از این جنبه معرفت شناختی پرداخته شده است. ملاصدرا با طرح دیدگاه «اتحاد عقل و عاقل و معقول»، پراهمیت جلوه دادن فاعل انسانی در مسئله شناخت، مجرد دانستن علم و نفس و عدم غیبت مجردات از یکدیگر، معنای ویژه ای از یقین را ارائه داده که تا پیش از او مطرح نشده است. البته در این معنای یقین نباید جایگاه علم حضوری و ابتنای علم حصولی بر علم حضوری را فراموش کرد. همین معنای یقین در آثار هوسرل نیز مشاهده می شود. وی آگاهی را ساحت سه جانبه فعل آگاهی، اگو و متعلق آگاهی می داند که با عقل، عاقل و معقول همخوانی دارد و این سه امر در اندیشه هوسرل در اتصاف با یکدیگر قرار می گیرند. هوسرل چونان صدرالمتالهین نقش فاعل شناسا را به عنوان نقطه مرکزی می پذیرد و از آن به عنوان «اگوی استعلایی» یاد می کند. [۱]. Reduce. [۲]. Epoche.

علم حضوری, بدیهیات, اتحاد عقل و عاقل و معقول, پدیدارشناسی, فاعل و متعلق شناسا, هوسرل