سیدمحمد موسوی بایگی - عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علوم اسلامی رضوی
رسول حسین پور - کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی

انسان موجودی است که علاوه بر دارا بودن ویژگی های جسمانی از ویژگی های روحانی که برخاسته از نفس مجرد اوست نیز برخوردار است. یکی از پیامدهای مرتبه تجردی انسان ظهور پدیده های فراطبیعی است. چگونه ممکن است که انسان از وقایع آینده باخبر می گردد و کارهایی انجام می دهد که ابزار و زمینه پیدایش آن فراتر از ماده و قوانین آن است. اگرچه فیلسوفان مسلمان همچون ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا و برخی از پیروان آن ها در تحلیل چنین پدیده هایی دیدگاه های یکسان و همانندی ارائه نموده و جملگی صدور این آثار را تنها از نفس مجرد امکان پذیر دانسته اند، برخی چون ملاصدرا با مبانی ویژه خود از جمله «تجرد قوه خیال» شاخص مناسبی برای پیدایش این پدیده ها مشخص کرده اند.

نفس مجرد, تجرد برزخی, قوه خیال, رویا, واردات غیبی, خوارق عادات, معجزه و کرامات