بهاره میرکماندار - دانشگاه فردوسی مشهد
حسین ثنائی نژاد - فردوسی مشهد
حجت رضایی پژند - دانشگاه آزاد مشهد
محبوبه فرزندی - دانشگاه فردوسی مشهد

این پژوهش به مدل سازی الگوهایی جدید برای برآورد میانگین رطوبت نسبی روزانه در سه ناحیه مختلف اقلیمی ایران و ایستگاه های نمونه پرداخته است. به این منظور از خوشه بندی اقلیمی افرازی میانه محور که طبق آن کشور ایران به سه خوشه ساحلی، کوهستانی و بیابانی و نیمه بیابانی تقسیم شده، استفاده و برای تعیین ایستگاه های نمونه، نمونه گیری سیستماتیک انجام شد. داده­های مورد نیاز از هر ایستگاه دریافت و الگوهای رگرسیونی خطی پس از غربال و آماده سازی آن­ها برازش داده شد. پس از بررسی آماره­های لازم و برقراری فرض­های زیربنایی برترین الگوها ارائه گردید. تمامی الگوهای ارائه شده جدید در این پژوهش وجود عرض از مبدا را تایید می­کنند. دامنه عرض از مبدا الگوهای سه خوشه و ایستگاه های نمونه در بازه ۷۷/۰ تا ۴۶/۱۴ قرار دارد. توانایی بالای الگوهای برآورد میانگین رطوبت نسبی ارائه شده با ضرایب همبستگی (R)، ضرایب تعیین (R۲) و آماره­های F به­دست آمده، تایید شد. در اکثر الگوها رطوبت نسبی ساعت ۱۵ در برآورد میانگین رطوبت نسبی موثرتر است. بیشترین تاثیر رطوبت نسبی ساعت ۱۵ با مقدار ۳/۴۵% در خوشه بیابانی و نیمه بیابانی برای برآورد میانگین رطوبت نسبی روزانه دیده شد. سنجش برتری الگوهای مرسوم نسبت به الگوهای پیشنهادی این پژوهش با معیار میانگین مربع خطا (MSE) انجام شد. نتیجه توانایی بالای الگوهای پیشنهادی در برآورد این میانگین است. برای مثال مقدار میانگین مربعات خطا برای الگوی رطوبت نسبی پیشنهادی اقلیم ساحلی و الگوی مرسوم به ترتیب (۳۴/۵ و ۶۱/۱۰) می باشد که معدل کمترین خطا مربوط به الگوی رطوبت نسبی پیشنهادی برای این خوشه است. لذا استفاده از این الگوها در برآورد میانگین رطوبت نسبی روزانه برای هر اقلیم و ایستگاه های نمونه آن پیشنهاد می شود.

الگوی رگرسیونی, رطوبت نسبی, نواحی اقلیمی ایران, نمونه گیری سیستماتیک