ارزیابی ردپای آب مجازی محصولات زراعی، دامی و نهاده های مصرفی کشاورزی (مطالعه موردی: استان قم)
عنوان مقاله: ارزیابی ردپای آب مجازی محصولات زراعی، دامی و نهاده های مصرفی کشاورزی (مطالعه موردی: استان قم)
شناسه ملی مقاله: JR_JSW-35-2_002
منتشر شده در در سال 1400
شناسه ملی مقاله: JR_JSW-35-2_002
منتشر شده در در سال 1400
مشخصات نویسندگان مقاله:
طیبه خلیلی - گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی سرائی تبریزی - گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین بابازاده - گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
هادی رمضانی اعتدالی - گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
خلاصه مقاله:
طیبه خلیلی - گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی سرائی تبریزی - گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین بابازاده - گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
هادی رمضانی اعتدالی - گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمهخشک بهخصوص در بخش کشاورزی بسیار مهم میباشد. مطابق بیلان آب استان قم در حدود ۹۰ درصد از منابع آب در این منطقه در بخش کشاورزی مصرف میگردد. در این مطالعه ردپای آب مجازی محصولات زراعی، دامی و نهادههای مصرفی در بخش کشاورزی بهمنظور کاهش فشار و حفظ منابع آبی موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در بخش زراعی با استفاده از نرمافزار NETWAT نیاز آبی گیاهان محاسبه و با استفاده از فرمول مکانن و هوکسترا که در سال ۲۰۱۰ ارائه شدهاست، ردپای آب مجازی محصولات زراعی در میانگین ده ساله محاسبه شد. نتایج نشان داد که بهدلیل پایین بودن راندمان سامانه آبیاری حجم ردپای آب سفید که به تلفات آبیاری اشاره دارد در محصولات استان بسیار بالا تخمین زده شد، سهم ردپای آب سفید در محصولات جو، گندم، یونجه، پیاز، گوجه فرنگی، خربزه و ذرت بهترتیب برابر ۵۵ درصد، ۴۹ درصد، ۴۸ درصد، ۵۱ درصد، ۴۶ درصد، ۵۴ درصد و ۵/۳۷ درصد از سهم کل ردپای آب محاسبه شده است. همچنین ردپای آب سبز به دلیل کمبود میزان بارش در استان قم بسیار ناچیز برآورد شد. ردپای آب سبز در محصولات جو و گندم نسبت به سایر محصولات بیشتر بود که علت این امر همپوشانی فصل کشت و بارندگی بوده است، سهم ردپای آب سبز در محصول جو ۱۲ درصد و در گندم برابر ۱۱ درصد از سهم کل ردپای آب بود. در بخش دامی، ردپای آب در مشتقات دام و طیور با استفاده از روش هوکسترا و مکانن، ۲۰۱۰ محاسبه و با متوسط ردپای آب در کشورهای مختلف مقایسه شد. نتایج در بخش دامی نشان داد که ردپای آب مجازی در تولید گوشت قرمز و شیر بهترتیب ۳۹ متر مکعب بر کیلوگرم و ۴۲/۲ متر مکعب بر لیتر تخمین زده شد. همچنین ردپای آب مجازی در گوشت مرغ و تخممرغ بهترتیب ۴/۷ و ۳۴/۴ متر مکعب بر کیلوگرم محاسبه شد. در بخش نهادههای مصرفی، ردپای آب در کود (ازته، فسفاته، پتاسه و سایر کودها) برای اولین بار مورد توجه قرار گرفت. در بخش نهادههای مصرفی، ردپای آب مجازی در کود تولیدی برخی از محصولات با استفاده از اطلاعات پرسشنامه محاسبه شد. نتایج نشان میدهد که مجموع ردپای آب مجازی کود مصرفی برای تولید محصولات گندم، جو، پنبه و یونجه بهترتیب ۶۲/۲، ۱۹/۱، ۰۷/۱ و ۵۴/۲ متر مکعب بر کیلوگرم تخمین زده شد. سهم کودهای ازته در تولید محصول گندم، یونجه، پنبه و جو بهترتیب ۵۴، ۵۹، ۶۸ و ۶۰ درصد از سهم ردپای آب کل در کود مصرفی را تشکیل میدهد.
کلمات کلیدی: آب مجازی, ردپای آب سبز, مدیریت منابع آب
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1321668/