وحید عیدگاه طرقبه - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

مقاله حاضر کوششی برای به دست دادن توصیفی استوار از گونه ای از وزن های فارسی به نام «وزن دوری» است. وزن پژوهان وزن دوری را بر پایه کاربرد آن، و نه ساختار عروضی تعریف کرده اند. از همین روی، از دست یافتن به توصیفی فراگیر از آن بازمانده اند. از آنجا که رابطه معنی داری میان وزن های دوری و دایره های عروضی وجود دارد، برای تعریف دقیق هر وزن دوری، نخست باید دایره مخصوص بدان را با رویکردی توصیفی بررسی کرد. وزن دوری چیزی جز یک دایره عروضی نیست که برخی از هجاهای آن حذف، یا به جای آن ها درنگ گذاشته شده است. باید توجه داشت که وزنهای دوری در گروه وزنهای متناوب دسته بندی می شوند؛ اما میان وزنهای دوری و دیگر وزنهای متناوب تفاوتی بنیادین وجود دارد و این تفاوت به شیوه ساخته شدن این وزنها برمی گردد. هر وزن دوری یک وزن متناوب است اما هر وزن متناوب یک وزن دوری به شمار نمی آید.

وزن های دوری, درنگ, سکوت, عروض فارسی, دایره های عروضی