سمیه نقوی - عضو هیات علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه جیرفت
علی فیروززارع - عضو هیات علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
جلیل بابازاده - کارشناس کشاورزی بانک کشاورزی خراسان شمالی

بخش کشاورزی، به منظور توسعه و پیشرفت نیازمند تزریق منبع­های مالی و سرمایه گذاری از طریق دو منبع پس انداز بهره برداران و منبع­های اعتباری رسمی و غیررسمی است. بانک کشاورزی نقشی بنیادین در فرآیند تامین اعتبار بخش کشاورزی در ایران ایفا می کند. ادامه حیات و استمرار این نقش، وابستگی زیادی به بازپرداخت قسط­ها توسط دریافت کنندگان تسهیلات است، بنابراین شناسایی و تحلیل عامل­های تعیین کننده رفتار کشاورزان در بازپرداخت قسط­های تسهیلات دریافتی، نقشی اساسی در کاهش ریسک اعتباری تسهیلات پرداختی توسط بانک کشاورزی خواهد داشت. در این راستا این پژوهش تلاش کرده است با بهره گیری از اطلاعات ۲۶۳ کشاورز استان خراسان شمالی که در سال ۱۳۹۸ گردآوری شده است و همچنین به­کارگیری الگوی تحلیل تمایزی چند گروهی، نسبت به بررسی عوامل تعیین کننده رفتار کشاورزان در بازپرداخت قسط­های تسهیلات دریافتی از بانک کشاورزی، اقدام نماید. نتایج این پژوهش نشان داد متغیرهای داشتن پیشینه دریافت وام، درآمد غیرکشاورزی، دریافت تسهیلات در زمان مناسب، داشتن میانگین حساب در زمان دریافت تسهیلات، درآمد سالانه، مقیاس تولید، سطح تحصیلات، نوع مالکیت، برخورداری از بیمه محصولات کشاورزی و تجربه کشاورزی بیشترین اهمیت را در ایجاد تمایز میان گروه های مختلف بازپرداخت کننده تسهیلات، دارا می باشند. براین مبنا، تسریع در فرآیند اعطای وام، اتصال برنامه­های بیمه و وام، بررسی وضعیت گردش مالی حساب متقاضیان در زمان اعطای وام و توجه به پیشینه اعتباری متقاضیان وام، امری ضروری است.

بازپرداخت وام, تحلیل تمایزی چندگروهی, وصول مطالبات, ریسک اعتباری