محمود فضیلت - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

سده های دهم و یازدهم هجری برای شاعران پارسی گوی ایران، نسبت به دوره های قبل متفاوت بوده است. صفویان که در این عصر، فرمانروای ایران بوده اند؛ به عللت اشتغال به هویت سازی و بازآفرینی هویتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و درگیر شدن در جنگهای مختلف،  به شعر و مدح و غزل اهمیت چندانی نمی دادند. این عوامل سبب شد که  شاعران مدیحه سرا و غزل پرداز که بیش و کم به ساختار دربارهای کهن خو گرفته بودند، به هندوستان مهاجرت کنند و به دربار گورکانیان هند پناه برند. نگارنده در این مقاله پس از اشاره به پیشینه روابط ایران و هند و بررسی عوامل مذکور، با استناد به شواهد و قرائن شعری و تاریخی به زاویه دید و نگاه خاص صفویان به مدح و غزل و علل مهاجرت و وضعیت زندگی و پیامد مهاجرت شاعرانی که گاه در سروده های خود هندوستان را چون کشتی نوح در برابر طوفان حوادث می دانستند، می پردازد.

تاریخ ادبی, سبک اصفهانی, نقد و تحلیل, شعر, دوره صفوی و هندوستان