صالحه غضنفری مقدم - نویسنده ی مسئول، دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدجعفر یاحقی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
رضا پیش قدم - استاد گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد
شیما ابراهیمی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

نگرش های نوین در آموزش زبان، رویکردهای تازه پدید آورده است. یکی از آن ها، توجه به کاربست ادبیات است. پژوهش هایی در به کارگیری ظرفیت های ادبی در آموزش زبان فارسی صورت گرفته که اغلب بر کارکرد انتقال فرهنگی، صحه می گذارند؛ برخی نیز تاثیر ادبیات را بر توانش زبانی سنجیده اند. این که کدام متن ادبی و چه ویژگی هایی از آن می تواند در آموزش زبان، کارآمد باشد، پرسش اصلی است. با جست وجویی در پیشینه ی ادبی زبان فارسی، متن های بسیاری می توان یافت که علاوه بر کارکرد فرهنگی، توانسته اند در طول زمان، واژگان و ساختار دستوری زبان را حفظ کنند؛ اما از آنجا که اثرگذاری شاهنامه در زبان فارسی، پیش و بیش از هر متن دیگری بوده، مرجع این پژوهش است. یکی از ویژگی های اصلی شاهنامه، وزن و موسیقی آن است؛ بنابراین پرسش این پژوهش عبارت است از: «آیا به کارگیری عناصر موسیقایی شاهنامه در محتوای آموزشی، تفاوت معناداری در درک مطلب زبان آموزان گروه آزمایش و کنترل، ایجاد می کند»؟ برای این منظور، عناصر موسیقی شعر، در ۵۰۰ بیت تصادفی از  شاهنامه گردآوری شد و پایایی داده ها، توسط نرم افزار اس پی اس اس ۲۲ تایید گردید. سپس، برای دو گروه ۱۵ نفری از زبان آموزان بزرگسال سطح میانی ملل مختلف بخش هایی از شاهنامه انتخاب و به نثر بازنویسی شد. برای گروه آزمایش، متن بازنویسی شده و متن اصلی، و برای گروه کنترل، تنها متن بازنویسی شده، در ۱۶ ساعت آموزشی، تدریس شد. نتایج ارزیابی اولیه و پایانی نشان داد فرایند مداخله در آموزش با تکیه بر عناصر موسیقایی متن، تاثیر معناداری در افزایش میزان یادگیری واژگان و درک مطلب گروه آزمایش داشته است.

آموزش زبان فارسی, ویژگی های موسیقایی, شاهنامه فردوسی, واژگان و درک مطلب