قفل های ایران و کارکردهای آیینی و مجسمه گونه شان؛ با رویکرد تحلیلی و آسیب شناسی (نمونه موردی: قفل های چالشتر)

تا چند سال پیش تقریبا در تمامی بازارهای ایرانی کارگاه های قفل سازی وجود داشت. نیاز به امنیت در ایران نیز مانند سایر نقاطجهان نقش عمده ای در گسترش و ایجاد دکان های قفل سازی داشته است. با همه این وجود نیاز به امنیت تنها دلیل قفل سازیدر ایران نبوده و قفل یکی از عوامل برآوردن نیازهای معنوی ایرانیان نیز بوده است که با آغاز تحولات وسیع اجتماعی واقتصادی در جهان به مرور زمان، قفل سازی سنتی جای خود را به قفل های ماشینی و وارداتی داد. قفل از این منظر حاویمفاهیم رمزی است و چون دفتری که گشوده شود، رازهای نهانی در سینه دارد. عمده فعالیت قفلسازان امروزی محدود به تعمیرقفل و یا ساختن کلید است. دیری نخواهد پایید که در ایران نیز مانند کشور های دیگر فقط جنبهایمنی قفل خواهد ماند و معانی وکارکرد های آیینی آن از دست خواهد رفت. بررسی زیبایی های بصری این هنر- صنعت زیبا به خصوص در قفل های تصویری که نمایانگر مجسمه های بی بدیل هستند در کنار پرداختن به ارزش های نمادین این دست ساخته کم نظیر وجه همت نگارندگان اینمقاله می باشد. در این پژوهش ابتدا پیشینه رمزی و نمادین قفل و مفاهیم مرتبط با آن را در ادوار تاریخی بررسی می کنیم و سپسبا بررسی نمونه موردی قفل چالشتر به عنوان بهترین نمونه قفل دست ساز ایرانی که وجه هی جهانی دارد؛ آسیب شناسی و تحلیلیاز قفل های اصیل و سنتی ایرانی داده می شود و در نهایت راهکارهایی برای احیای این هنر صنعت ارائه می گردد.

Keywords:

قفل , قفل سازی , قفل چالشتر , کارکرد آیینی و مجسمه گونه , آسیب شناسی