ارزیابی ریسک زیست محیطی شرکت پتروشیمی ایلام با استفاده از روش های TOPSIS وANP در سال ۱۳۹۵

مقدمه: هدف اصلی صنایع پتروشیمی تولید فرآورده­ های پتروشیمی و شیمیایی و فرآورده­ های فرعی از نفت و مشتقات نفتی و گاز طبیعی است که با توجه به فعالیت ­ها و فرآیندهایی که در آن صورت می ­گیرد دارای پتانسیل ایجاد آثار سوء بر محیط ­زیست می ­باشند. در این پژوهش سعی بر این شده است که با استفاده از روش های ANP و TOPSIS، ریسک ­های زیست ­محیطی شرکت پتروشیمی ایلام ارزیابی شود و با پیشنهاد اقدامات مدیریتی مناسب جهت کاهش اثرات ریسک­ ها از بروز حوادث متعدد در فرآیندها جلوگیری به عمل آید. مواد و روش­ ها: در ابتدا خطرات بالقوه و ریسک­ های موجود در مجتمع پتروشیمی ایلام، از طریق بازدید میدانی و به کمک مصاحبه با کارشناسان فنی پروژه، شناسایی شد و در قالب پرسش نامه­ هایی توسط ۲۰ نفر از کارشناسان شرکت پتروشیمی و اداره کل حفاظت محیط ­زیست تکمیل گردید که باعث مشخص شدن ریسک ­های شاخص شد و در محیط­ های فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی و اقتصادی-اجتماعی- فرهنگی تفکیک گردید. در ادامه با استفاده از تکنیک تحلیل شبکه ­ای(ANP) و آنالیزهای انجام شده به وسیله نرم ­افزار Super Decision، وزن ­های مرتبط با شاخص ­ها مشخص شد. سپس وزن ­های به دست آمده برای ریسک ­های شناسایی شده توسط روش TOPSIS اولویت بندی شد و ریسک ­های بحرانی مشخص گردید. در ادامه راهکارهایی در جهت کنترل و حذف ریسک ­ها پیشنهاد شد. یافته­ های پژوهش: بر اساس آنالیزهای انجام شده در محیط فیزیکوشیمیایی، ریسک آلودگی هوا با میزان ۹۷۲/۰، در محیط بیولوژیکی ریسک کاهش کیفیت آب منطقه با میزان ۸۸۳/۰ و در محیط اقتصادی-اجتماعی- فرهنگی ریسک به خطر افتادن سلامت عمومی منطقه با میزان ۶۷۹/۰ بالاترین امتیاز ریسک را کسب کرده­اند. بحث و نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که مهم ترین ریسک ­های پتروشیمی مورد مطالعه، آلودگی هوا، کاهش کیفیت آب و به خطر افتادن سلامت عمومی منطقه است. بنا بر این به منظور کاهش یا حذف خطرات و عوامل به وجود آورنده­ ریسک ­های ­محیط­ زیستی پیشنهاد می شود دوره­ های بازرسی و پایش، متناسب با ریسک ­های شناسایی شده، جزء مهم ترین اهداف برنامه ­های مدیریتی قرار گیرد.

Keywords:

Risk assessment , ANP method , TOPSIS method , Ilam petrochemical company , ارزیابی ریسک , روشANP , روش TOPSIS , شرکت پتروشیمی ایلام