جمال امیری - Ilam University of Medical Sciences
سیدپژمان شیرمردی - Nuclear Science and Technology Research Institute (NSTRI), Tehran
شهین امیری - Iivan Education Office, Ilam
محمد حسن عباسی - Ilam University of Medical Sciences
جمیل عبدالمحمدی - Kurdistan University of Medical Sciences

مقدمه: تابش زمینه از منابع پرتوزای محیطی زمینی و کیهانی ایجاد می شوند. توزیع عناصر در سطح زمین و ارتفاع از سطح دریا در همه نقاط یکسان نیست، بنا بر این دز ناشی از آن در نقاط مختلف، متفاوت خواهد بود. در این پژوهش، میزان تابش زمینه در فضای باز  مناطق مختلف استان ایلام اندازه گیری شد و آهنگ دز ناشی از آن محاسبه گردید. مواد و روش ها: از پایشگر RDS-۱۱۰ برای اندازه گیری میزان تابش زمینه استفاده شد. برای اندازه گیری تابش زمینه در ارتفاع یکسان، از یک پایه فلزی به ارتفاع یک متر استفاده شد و پایشگر روی آن قرار گرفت. میزان آهنگ دز معادل تابش زمینه برای فضای باز  در هفت نقطه(شمال، جنوب، شرق، غرب، مرکز، بلندترین ارتفاع و کمترین ارتفاع) اندازه گیری شد. داده ها جهت انجام عملیات آماری وارد نرم افزار SPSS vol.۱۶ شدند و میانگین آهنگ دز معادل تابش زمینه و انحراف معیار آن در فضای باز محاسبه گردید. با استفاده از محاسبات دزیمتری، میزان آهنگ دز موثر سالانه، برای تمام شهرستان های استان ایلام محاسبه گردید. یافته های پژوهش: میانگین آهنگ دز معادل فضای باز ناشی از تابش زمینه بر حسب نانوسیورت بر ساعت nSv/h برای شهرستان های مختلف استان ایلام عبارتند از: ایلام ۶۷/۱۰±۸۴، ایوان ۷۱/۱۰±۸۲، دهلران ۶۱/۱۲±۷۸، آبدانان ۲۱/۱۱±۸۰، سیروان ۵/۱۵±۹۷، مهران ۳۱/۱۰±۷۵، ملکشاهی ۷۸/۱۳±۸۸، دره شهر ۱۵/۱۴±۹۵، بدره ۸۲/۸±۸۵ و چرداول ۲۰/۱۳±۹۳ به دست آمد. بیشترین آهنگ دز معادل، مربوط به شهرستان سیروان  nSv/h ۵/۱۵±۹۷ و کمترین میزان آن در شهرستان مهران nSv/h ۳۱/۱۰±۷۵ بود. میانگین آهنگ دز معادل سالانه در کل استان ایلام  nSv/h ۵/۷±۶/۸۵ می باشد که ۴۴ درصد بیشتر از میانگین جهانی آهنگ دز معادل است هم چنین میانگین آهنگ دز موتر سالانه در فضای باز استان ایلام  mSv⁄y۰۰۹۱/۰± ۱۰۷/۰ می باشد. بحث و نتیجه گیری: استان ایلام به دلیل کوهستانی بودن و ارتفاع تقریبا بالا از سطح دریا، میانگین آهنگ دز معادل و میانگین آهنگ دز موثر سالانه بیشتری نسبت به میانگین جهانی آهنگ دز معادل و دز موثر سالانه در فضای باز را دارد.

Background radiation, Dose rate, Outdoor, Ilam province, تابش زمینه, آهنگ دز, فضای باز, استان ایلام