موقعیت استرس زای امتحان و اثر آن بر پارامترهای سلولی سیستم ایمنی

مقدمه: در سال های اخیر مطالعات زیادی در ارتباط با اثر استرس حاد و مزمن بر عملکرد سیستم ایمنی صورت گرفته است. تغییرات لکوسیت های خون محیطی و چگونگی عملکرد آن ها می تواند بیانگر سلامتی و اختلال در سیستم ایمنی بدن باشد. امتحان جامع علوم پایه برای دانشجویان داروسازی بسیار حائز اهمیت است و به عنوان یک موقعیت استرس زا در نظر گرفته می شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر استرس ناشی از امتحان جامع علوم پایه بر زیر جمعیت های لکوسیتی خون محیطی دانشجویان داروسازی می باشد. مواد و روش ها: طی مراحل مقدماتی در روز امتحان علوم پایه از دانشجویان داروسازی که قصد شرکت در امتحان را داشتند خون محیطی گرفته شد(گروه آزمون). سپس تعداد گلبول های سفید، میزان درصد زیرجمعیت های لکوسیتی شامل گرانولوسیت ها، لنفوسیت ها، مونوسیت ها و ائوزینوفیل ها با روش های هماتولوژیکی و درصد زیر جمعیت های سلول های T شامل سلول های T کمکی(مارکر CD۴) و Tسایتوتوکسیک(مارکر CD۸) و نیز سلول های NK(مارکر CD۵۶) با استفاده از دستگاه فلوسایتومتری و آنتی بادی های مونوکلونال تعیین گردید. همزمان خون محیطی از دانشجویان داروسازی که سال گذشته امتحان جامع علوم پایه را گذرانده بودند به عنوان گروه شاهد گرفته شد و مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفت. داده های به دست آمده از هر دو گروه با استفاده از آزمونt-test مورد مقایسه و آنالیز آماری قرار گرفتند. یافته های پژوهش: استرس امتحان در گروه آزمون سبب کاهش معنی دار لنفوسیت های CD۴+T، مونوسیت ها، نوتروفیل ها و کاهش نسبت سلول های CD۴/CD۸ شد و از طرفی باعث افزایش لنفوسیت های CD۸+T و ائوزینوفیل های خون محیطی گردید. تعداد لنفوسیت های CD۵۶+ نیز درگروه آزمون افزایش نشان داد ولی این افزایش معنی دار نبود. بین دو گروه آزمون و شاهد از لحاظ تعداد گلبول های سفید و درصد کل لنفوسیت ها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد موقعیت های استرس زا بر سلول های سسیستم ایمنی به ویژه لنفوسیت های T تاثیر می گذارد. کاهش لنفوسیت های CD۴+T و افزایش لنفوسیت های CD۸+T زمینه مساعدی را در دانشجویان برای اختلالات ایمنی فراهم می سازد که نتیجه گیری کامل تر و دقیق تر مطالعات بیشتری را می طلبد.

Keywords:

exam , stress , immunological factors , T lymphocyte , استرس , امتحان , سلول های سیستم ایمنی , لنفوسیت T