نازنین کیخایی دهدزی - گروه شیمی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
کیوان شمس - گروه آگروتکنولوژی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

خرما ( Phoenix dactylifera L.) سهم قابل توجهی از سبد غذایی مصرف کنندگان را در بسیاری از کشورها و از جمله ایران به خود اختصاص داده است و یکی از باارزش ترین مواد غذایی است که بخش اعظم آن را قند تشکیل می دهد. آب، سلولز، پکتین، خاکستر و عناصر معدنی از دیگر ترکیبات تشکیل دهنده خرما هستند. به دلیل اینکه خرما یکی از منابع مهم تامین املاح معدنی در یک رژیم غذایی متعادل می باشد، امکان وجود آلاینده های سمی در آن، باعث به وجود آمدن امراض زیادی در انسان می شود. از این رو پایش کیفیت و سلامت این محصول طبیعی امری ضروری می باشد. به همین منظور در سال ۱۳۹۵ پژوهشی جهت بررسی میزان فلزات سنگین" سرب، کادمیوم، مس و روی" بر روی ده نوع خرما عرضه شده در بازار محلی شهر اهواز و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. آزمایش های مربوط به ارزیابی میزان عناصر، با استفاده از دستگاه جذب اتمی کوره برای تشخیص کادمیم و سرب و جذب اتمی شعله برای تشخیص مس و روی انجام شد. داده های بدست آمده توسط نرم افزار آماری MSTATA-C تجزیه و تحلیل شدند و مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال ۵درصد انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین غلظت های تجمع یافته عناصر کادمیوم، سرب، مس و روی در کل نمونه های خرما به ترتیب برابر با۷۱۳/۰± ۹۶/۱، ۷۴/۲±۵۳/۳، ۰۷۲/۰ ± ۱۳۶/۰، ۳۲۴/۰± ۴۴۳/۴ ، میکرو گرم برگرم بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین نمونه های مورد بررسی از نظر فلزات سنگین "سرب، کادمیوم، روی و مس" در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود داشت و نتایج مقایسه میانگین نشان داد که خرمای دیری دارای بیشترین مقدار سرب (۸ میکرو گرم برگرم) و کادمیوم (۳۳/۶ میکرو گرم برگرم) ، خرمای زاهدی دارای بیشترین مقدار مس (۳۱/۰میکرو گرم برگرم) و خرمای گنطار نیز دارای بیشترین مقدار روی (۲۹/۱میکرو گرم بر گرم) بوده ولی بطور کلی این مقادیر کمتر از استاندارد ملی بوده و در نتیجه بیانگر ایمن بودن خرماهای موردمطالعه، جهت مصرف می باشد.

خرما, سرب, فلزات سنگین, کادمیوم, مس