شاهین شعبانی - گروه مهندسی عمران، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
محمد کوهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی عمران، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

با بازنگری آیین نامه طرح هندسی راه عرض شانه راههای اصلی با افزایش ۳۵ درصدی مواجه شده است. در این پژوهش، تعیین میزان تاثیر توامان افزایش عرض شانه و رویه دار کردن آن در کاهش تصادفات در راههای دوخطه دوطرفه برون شهری هدفگذاری شد. مطالعات در حوزه راههای استان ایلام انجام و از روش بیز تجربی (EB) استفاده شد. تعدادی قطعه راه دارای شانه های باریک رویه دار و یا بدون رویه به عنوان گروه مرجع انتخاب و داده های تصادف، جریان ترافیک و هندسه آنها جمع آوری و تحت مدلسازی قرار گرفت. سه نوع مدل پیش بینی تصادف (SPF) برای کل تصادفات، تصادفات فوتی و جرحی و تصادفات وابسته به شانه در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) با استفاده از مدل رگرسیون دوجمله ای منفی برای گروه مرجع ایجاد شد. تعدادی قطعه که شانه های آنها با تعریض و روکش ایمن سازی شده بودند نیز به عنوان گروه اصلاحی انتخاب گردیدند. برای تخمین ضریب بهبود تصادف (CMF)، تصادفات مورد انتظار در تمام قطعات اصلاحی با هم جمع و سپس با تعداد تصادفات مشاهده شده کل در دوره بعد از اقدام اصلاحی مقایسه گردید. همچنین دو بار روش EB برای گروه اصلاحی بهسازی شانه های باریک به شانه های پهن رویه دار انجام شد. یک بار با SPF مربوط به هر یک از سه دسته تصادف، با درنظرگرفتن این که گروه اصلاحی ممکن است سازگاری خوبی با گروه مرجع نشان ندهد و یک بار فقط با SPF تصادفات کل انجام شد. نتایج نشان داد تعریض و رویه دار کردن شانه ها تاثیر ایمنی قابل توجهی بر تصادفات وابسته به شانه در فصول سرد سال با CMF حدود ۴۲/۰ (کاهش ۵۸ درصدی) و تصادفات فوتی و جرحی با CMF حدود ۷۲/۰ (کاهش ۲۸ درصدی) دارد. همچنین می تواند باعث بهبود ۱۲ درصدی کل تصادفات فصول سرد سال گردد.

ایمن سازی شانه راه, راه دوخطه دوطرفه برونشهری, ضریب بهبود تصادف, روش بیز تجربی