حسین ابراهیمی - Shahroud University of Medical Sciences, Shahroud, I.R. Iran
مهدی صادقی - Shahroud University of Medical Sciences, Shahroud, I.R. Iran
حمید واحدی - Shahroud University of Medical Sciences, Shahroud, I.R. Iran
جعفر کاووسی پویا - Shahroud University of Medical Sciences, Shahroud, I.R. Iran

زمینه و هدف: با توجه به نقش بسیار مهم خانواده بیماران مبتلا به دیابت در مدیریت وکنترل مطلوب بیماری، مطالعه حاضر با هدف مقایسه تاثیر دو روش آموزش بیمارمحور و خانواده محور (مبتنی بر الگوی توانمندسازی) بر شاخص های آزمایشگاهی بیماران دیابتی نوع دو صورت پذیرفت. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی و کاربردی بود که طی آن ۱۴۷ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ از طریق تخصیص تصادفی ساده به سه گروه کنترل (A)، مداخله بیمارمحور (B) و مداخله خانواده محور (C) تقسیم شدند. قبل از شروع مداخله و سه ماه پس از آن، آزمایش قند خون ناشتا و غیرناشتا، کلسترول، تری گلیسرید، لیپوپروتئین با چگالی بالا و پایین بعنوان شاخص های آزمایشگاهی از بیماران اخذ گردید. مداخله به صورت آموزش بیمارمحور در گروهB و به صورت خانواده محور در گروه C به اجرا در آمد و گروه کنترل آموزشهای روتین مرکز را دریافت نمودند. برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزار آماری Spss v.۱۹ و آزمونهای کای دو و آنووآ استفاده شد. یافته ها: تفاوت معناداری در متغیرهای دموگرافیک و شاخص های آزمایشگاهی در میان هر سه گروه قبل از مداخله مشاهده نشد (۰۵/۰p>) اما بین تمامی این شاخص ها بعد از مداخله اختلاف معنی دار وجود داشت (۰۰۱/۰p<). بین میزان تمامی شاخص های مذکور در دو گروه B و C با گروه کنترل نیز تفاوت معنی دار بود (۰۵/۰p<). هرچند بین دو گروه B و C تفاوت معنی دار در هیچکدام از شاخص ها مشاهده نشد اما بررسی ضریب تغییرات نشان دهنده کاهش این شاخص ها به میزان بیشتر بعد از مداخله، در گروه C نسبت به گروه B بود. نتیجه گیری: با توجه به اختلاف قابل توجه در نتایج روش سنتی با رویکردهای توانمندسازی و همچنین نقش مهم خانواده در مدیریت و کنترل بیماری دیابت، استفاده از این الگوی آموزشی با در نظر گرفتن خانواده جهت دستیابی به کنترل مطلوب بیماری توصیه می شود.

Keywords: Diabetes type ۲, Education, Empowerment, Laboratory indexes., دیابت نوع ۲, آموزش, توانمندسازی, شاخص های آزمایشگاهی