زهرا کریمی موغاری - دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
شهریار زروکی - استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
زریان احمدی - کارشناس ارشد گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی، دانشگاه مازندران، بابلسر،ایران

مشاغل غیررسمی، مشاغلی هستند که افراد شاغل در آن­ بدون داشتن قرارداد رسمی کار، با دستمزد کمتر از حداقل مزد قانونی و بدون برخورداری از حمایت­های اجتماعی (مانند بیمه­های اجتماعی) و چتر حمایتی قانون کار (مانند اخطار پیش از اخراج، مرخصی استحقاقی سالانه یا استعلاجی و غیره) مشغول به کارند. اشتغال غیررسمی سهم قابل توجهی از اقتصاد غیرکشاورزی در مناطق شهری ایران و استان کردستان را به خود اختصاص داده است. در پژوهش حاضر با استفاده از داده­های خام طرح نمونه­گیری هزینه-درآمد خانوار در مناطق شهری استان کردستان، میزان اشتغال غیررسمی برآورد و عوامل موثر بر اشتغال غیررسمی با استفاده از مدل لاجیت در سال­های ۱۳۸۰، ۱۳۸۷ و ۱۳۹۳ بررسی و مقایسه شده است. معیار اندازه­گیری اشتغال غیررسمی، شاخص برخورداری از حداقل مزد قانونی و برخورداری از بیمه­های اجتماعی است. نتایج حاصل از اندازه گیری اشتغال غیررسمی نشان می­دهد که در فاصله سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۳ نسبت اشتغال غیررسمی در مناطق شهری استان کردستان افزایش یافته و از ۱/۶۷ به ۸/۷۳ درصد رسیده ­است. نتایج تخمین مدل لاجیت نشان می­دهد که متغیرهای سن، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات و نوع فعالیت تاثیر معناداری بر اشتغال غیررسمی دارند. افزایش سن، افزایش تحصیلات و متاهل بودن احتمال اشتغال غیررسمی را کاهش می­دهند. در مناطق شهری استان کردستان بخش صنعت و پس از آن بخش خدمات بیشترین سهم از شاغلان غیررسمی را در خود جای داده است.

اشتغال غیررسمی, استان کردستان, مدل لاجیت