ام البنین نائیج - دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
انوشیروان محسنی بندپی - دکترای بهداشت محیط، دانشیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
احمد جنیدی جعفری - دکترای بهداشت محیط، دانشیار دانشکده بهداشت دانشگاه تربیت مدرس
علی اسرافیلی - دکترای شیمی تجزیه، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
روشنک رضایی کلانتری - دکترای عمران محیط زیست، مرکز تحقیقات کیفیت آب، پژوهشکده محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی تهران

زمینه و هدف:  نیترات یکی از شایع ترین آلاینده شیمیایی آب های زیر زمینی در جهان است که احیای آن توسط میکروارگانیسم ها به نیتریت می تواند خطرات بهداشتی جدی را به وجود آورد. نیترات به روش های جذب و احیاء قابل حذف است. در این تحقیق جذب نیترات با استفاده از زئولیت و امکان افزایش قابلیت حذف آن به روش احیاء با استفاده از نانو ذره آهن نشانده شده بر روی زئولیت مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: این تحقیق در دو فاز، بررسی میزان کارایی زئولیت و زئولیت اصلاح شده با نانو ذره آهن صفر در حذف نیترات انجام شد. برای مطالعات جذب نیترات در ابتدا  pH بهینه سپس زمان بهینه تعیین گردید و در مراحل بعد تاثیر میزان مختلف جاذب و غلظت های مختلف نیترات  به روش یک فاکتور در زمان مورد بررسی قرار گرفت. سپس ضرایب ایزوترم های جذب بر مبنای شرایط بهینه برای هر دو جاذب محاسبه گردید. برای تعیین مشخصات فیزیکی جاذب ها از آزمایشات SEM و TEM استفاده شد. یافته ها: بررسی مورفولوژی سطح جاذب نشان داد که آهن صفر نشانده شده روی زئولیت دارای اندازه حدودnm ۵۰-۳۰ است. ۵=pH، زمان تماس min ۱۲۰ و میزان جاذب g/L  ۱۵، ۳=pH ، زمان تماس min   ۵۰ و میزان جاذب g/L ۵/۷ به عنوان شرایط بهینه به ترتیب برای جاذب زئولیت و زئولیت اصلاح شده با نانو ذره آهن صفر بوده است. بررسی روابط ایزوترم  نشان داد جذب نیترات توسط هردو جاذب از مدل لانگمیر پیروی می کند. نتیجه گیری: زئولیت اصلاح شده با نانو ذره آهن صفر به علت داشتن جایگاه های فراوان جذب و Fe۰  به عنوان عامل احیاء می تواند توانایی زیادی در حذف نیترات از آب آشامیدنی داشته باشد.  

Nitrate, Zero valent nano iron, Zeolite, Adsorption, نیترات, جذب, نانو ذره آهن, زئولیت