محمدعلی حسین پور فیضی - دکترای بیولوژی، استاد دانشکده­ علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
محمد مسافری - دکترای بهداشت محیط، مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشیار دانشکده بهداشت و تغذیه،دانشگاه علوم پزشکی تبریز دانش
سعید دستگیری - دکترای اپیدمیولوژی، استاد دانشکده­ پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز
معصومه مهدی پور - دکترای دندانپزشکی، استادیار دانشکده ی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی
احمد کوشا - دکترای متخصص عفونی، دانشیار دانشکده بهداشت و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی تبریز

زمینه و هدف: دریافت غلظت های بالای فلوراید در آب آشامیدنی باعث فلوروزیس دندانی می شود. در مطالعه حاضر شیوع فلوروزیس در جوامع روستایی استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گرفته است.  روش بررسی: سه روستای باشسیزکوه بستان آباد (mg/L ۱۲/۰= غلظت فلوراید آب آشامیدنی)، نقاره کوب جدید اهر (mg/L ۶/۰ منبع آب فعلی، mg/L ۴/۱-۱/۱ منبع قدیمی)، قره بلاغ جلفا (mg/L ۳۵/۰ منبع آب فعلی، mg/L ۴/۲ منبع قدیمی)،  به ترتیب به عنوان سطوح مواجهه پایین، متوسط و زیاد به فلوراید انتخاب و کلیه ساکنین بالای ۶ سال روستا معاینه گردیدند. کیفیت منابع آب از طریق سوابق و هم چنین انجام آنالیزهای جدید تعیین گردید.   یافته ها: در ۷/۶۲% افراد فلوروزیس دندانی مشاهده شد. در ۵/۳۱ % از افراد فلوروزیس درجه۱،  در ۴/۲۲% فلوروزیس درجه۲، در ۷/۷% فلوروزیس درجه ۳ و در ۴ نفر نیز فلوروزیس درجه ۴ مشاهده شد. در روستاهای قره بلاغ، نقاره کوب و باشسیزکوه به ترتیب ۸/۸۳% ، ۵/۷۰% و ۵/۳۲% افراد دارای درجاتی از فلوروزیس بودند. از نظر آماری (ANOVA) تفاوت معنی داری در میانگین شیوع فلوروزیس بین سه روستا وجود داشت (۰۰۱/۰>P). فلوروزیس هم در دندان های دایمی و هم دندان های شیری مشاهده گردید. متوسط شاخص تجمعی فلوراید در افراد دارای فلوروزیس در مقایسه با افراد بدون فلوروزیس به ترتیب برابر با mg ۲/۲۲۶۶۰ و ۲/۴۷۴۳ بود که بین این شاخص و فلوروزیس همبستگی وجود داشت (۴۱۳/R=۰).نتیجه گیری: در هر سه روستای بررسی شده حتی روستای باشسیزکوه بستان آباد درجات مختلف فلوروزیس دندانی وجود داشت. لازم است ارگان های مسئول در ارتباط با دریافت فلوراید از آب آشامیدنی نگاه و رویکرد جدیدتری داشته باشند.

Dental fluorosis, Fluoride, Drinking water, East Azerbaijan Province, Environmental epidemiology, فلوروزیس دندانی, فلوراید, آب آشامیدنی, استان آذربایجان شرقی, اپیدمیولوژی محیطی