محمد خداوردی - آزاد اسلامی واحدسیرجان

شیخ الاسلام یکی از مقام های مهم دینی در عصر صفوی است که به منظور رسمیت و گسترش فقه و عقاید شیعه دوازده امامی در دربار و مراکز ایالت ها وجود داشت. ظاهرا نحوه انتصاب افراد به این مقام در ایالت کرمان از سوی شاه و صدر به صورت موروثی بود که علاوه بر احراز شایستگی های علمی و مقبولیت های عمومی از پدر به پسر به ارث می رسید. شیخ الاسلام ها در حل و عقد و نظم امور و در عزل و نصب های سیاسی و امور حکومتی و نظامی و تشکیلات دینی و حقوقی و قضایی و عقود و وقفنامه ها و انجام فعالیت های اقتصادی و عمرانی و رفاهی و رفع بحران های اجتماعی ایالت کرمان و حتی تشکیلات دینی دربار نظارت و دخالت داشتند. نیز برخی از شیخ الاسلام ها با تصاحب اراضی مزروعی گسترده در برخی از نواحی، نقش موثری در تعیین نرخ برخی از محصولات کشاورزی داشتند و از پرداخت مالیات به دولت مرکزی خودداری می کردند. شیخ الاسلام ها به عنوان نمایندگان دولت صفوی، تنها به حفظ موقعیت شان در جامعه کرمان بسنده نمی کردند؛ بلکه به منظور ارتقای جایگاهشان در دربار، به دسیسه و توطئه چینی علیه دیگر مقامات دینی و دولتی دربار می پرداختند و اسباب اغتشاش و نابسامانی را در پایتخت صفوی نیز فراهم می کردند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد است تا کارکردهای سیاسی و اجتماعی شیخ الاسلام های کرمان در دوره متاخر صفوی را بررسی و واکاوی نماید.     

تاریخ کرمان در عصر صفوی, «شیخ الاسلام» های کرمان, شاه عبدالعلی, میرزا مظفر شیخ الاسلام