لیلی گیور - گروه حفاظت و مرمت اشیا تاریخی فرهنگی، دانشکده ادبیات علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، پیشوا، ورامین، تهران ، ایران
بیتا سودایی - گروه باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی ورامین، ورامین، تهران، ایران
سپیده حامدی - گروه مهندسی پالایش زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، زیرآب، سوادکوه، مازندران، ایران

کتب و اسناد آسیب دیده و آلوده به قارچ از طریق میکروارگانیسم ها تهدیدی جدی برای سلامت کاربران و کتابداران بشمار می آیند. هدف اصلی این پژوهش بررسی تنوع قارچی در برخی از نسخه های خطی آسیب دیده در مخزن موزه ملک با در نظرگرفتن تاثیرات بصری آن بر روی نسخ مورد مطالعه و سلامت افراد در تماس با این آثار است که به روش آزمایشگاهی کتابخانه ای انجام شده است. ابتدا سه نسخه تحت عنوان الدعا، رساله الحج و خلاصه لالفیه بر اساس تاثیرات بصری قارچها مورد بررسی قرار گرفتند، سپس در شرایط استریل نمونه برداری انجام شد و نمونه ها در محیط سابرودکستروز آگار کشت شدند، بعد از گذشت ۱۰ الی ۱۴ روز کلنی قارچ ها رشد کرده و برای شناسایی قارچ ها، آنها بر روی لام (اسلاید کالچر) کشت داده شدند. سپس جنس قارچها بر اساس خصوصیات و ویژگی های میکروسکوپی و مورفولوژی شناسایی شدند. نتایج بررسی ها نشان داد که قارچ های موجود بر آثار کاغذی در آرشیو موزه ملک به ترتیب عبارت از آسپرژیلوس فلاووس، کلادوسیوریم، آکرومونیوم، و ترایکوفایتون شوئن لاینی هستند. قارچ های آسپلرژیلوس ، کلادوسیوریم و آکرومونیم از قارچ های شایع در کتابخانه ها بشمار می آید و آلرژی زا می باشند و باعث حساسیت ریوی در انسان می شوند. قارج ترایکوفایتون شوئن لاینی یک قارچ بیماری زا در انسان است و در بین کتاب ها رایج نمی باشد احتمالا یکی از کتابدار ها و یا شخصی که به صورت مکرر به این کتاب دسترسی داشته باعث انتقال این قارچ به نسخه شده است.

نسخ خطی , آلودگی قارچی , قارچ بیماری زا , موزه ملک