ضوابط بهره گیری از مبانی کلامی در اصول و بررسی کارکردهای متنوع آن

"همانطور که پیداست اخباریان در مرحله ای از کار استنتاج از مبنای کلامی حکیم بودن خداوند به خطا رفته اند؛ اشتباه آن ها (بعد از بنا نهادن بر این فرض که به دلیل ایجاد اختلاف در اجتهاد نوعی فساد رخ خواهد نمود) از آنجا سرچشمه گرفته است که بروز هر فسادی را مشکل پنداشته اند ؛در حالی که کبری این بود که فسادهایی که در کنار خود مصلحت های جبران کننده را ندارند از حکیم صادر نمی شوند. آن ها اعتقاد خود را به قرآن به عنوان یک منبع قابل بهره برداری برای اجتهاد، مدیون مبنای کلامی حکمت بودند، و بر خلاف اخباریان که بهره گیری از قرآن را نادرست می شمردند، بر این اعتقاد اصرار ورزیدند که خداوند به دلیل برخورداری از حکمت و عدم درغلطیدن در انجام لغو تکلم به سخنی که معنای آن فهمیدنی نیست نخواهد کرد و اراده معنای خلاف ظاهر را نیز نخواهد نمود. اگر در این جا سخن از بهره گیری اصولیان در عرصه های متعدد و متنوع به میان می آوریم و نمونه ها و مثالهایی را در این زمینه ارایه می کنیم در مقام صحه گذاشتن بر اتقان همه استدلالهای انجام گرفته در آن ها نیستیم؛ بلکه صرفا در پی گزارش کردن این نکته می باشیم که مبنای کلام حکمت در اندیشه ورزی اصولیون نقش موثری داشته است. در پاسخ به این پرسش که چگونه قاعده حکمت می تواند نقش فعالی در دانش اصول ایفا کند باید گفت: که این مبحث از مباحثی است که به صورت مشخص و در قالب مطالعه ای مستقل به بحث کشیده نشده است ولی در اینجا به صورت اجمال خاطر نشان می شویم که: برای قاعده کلامی حکمت دست کم سه دهلیز مشخص وجود دارد که از گذر آنها بر اصول و قضایای آن تاثیر می گذارد."

Keywords:

کلامی , ضوابط بهره گیری از مبانی کلامی , بهره گیری , مبانی کلامی , مبنای کلامی حکیم بودن خداوند , حکم , مبانی کلامی در اصول , مبنای کلامی حکمت , وحی , اندیشه