محمد احمدیان کریم آبادی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی

امروزه یکی از راه های معمول برای درمان بسیاری از بیماری ها پیوند عضو می باشد. برداشت و نقل و انتقال عضو به منظورپیوند از افراد زنده برای نجات جان انسان ها، اگر چه در قانون پیوند اعضا در ایران سخنی به میان نیامده لکن در صورتی کهبرداشت آن عضو موجب مرگ شخص نشود، ضررقابل توجهی به جسم وی وارد نسازد و یا در صورت وارد آمدن ضرر به بدندهنده ی عضو، غرض عقلایی مهمتری در اهدا (نجات جان مسلمانی دیگر) وجود داشته باشد، برداشت عضو با اذن و رضایتدهنده عضو جایز است که فقهای معاصر در فتاوی خود بدان اشاره نموده اند.مطابق اصل ۱۶۷ قانون اساسی چاره کار در اینگونهمسائل مراجعه به منابع اسلامی و فتاوی معتبر است. بی گمان هیچ فقیهی پیوند عضو را در صورتی که دهنده عضو را در معرضهلاکت قرار دهد جایز نمی شمارد هر چند دهنده عضو راضی بوده و برای حفظ حیات شخص گیرنده ی عضو نیز ضروری باشد.می توان گفت مسئله پیوند عضو، یک امر صرفا پزشکی نبوده و چه بسا مسائل فقهی و حقوقی مربوط به آ ن بسیار قو ی تر باشد،زیرا بدیهی است، که انتقال عض و از شخصی به شخص دیگر، تنها در صورتی می تواند قانونی و مشروع باشد، که حقوق بتواند باتوجه به عقل و شرع و همچنین تحقیق در آرای دانشمندان و فقهاء، مبنای قانونی برای پیوند و انتقال عضو بیابد . در حقوقآمریکا و با توجه به قانون پیوند اعضای بدن در این کشور، هر فردی که حداقل ۱۸ سال داشته باشد می تواند اعضای بدن خودرا اهدا نموده و یا از انجام این کار سر باز زند و شخص بالغ و سالم می تواند بر طبق کیل خویش هر تصمیمی راجع به بدنخویش بگیرد.

اعضای بدن، مالکیت، نقل و انتقال اعضای بدن، پیوند اعضاء، مرگ مغزی