حمید سلیمانی - دانشجو دکتری ( باغبانی، دانشگاه زنجان، زنجان- ایران)
یونس موستوفی - استاد سابق (باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج- ایران

افلاتوکسین ها سمومی هستند که بوسیله تعدادی از قارچها که برروی مواد غذایی رشد میکنند و میتوانند بیماری افلاتوکسیکوزیس را در انسان و حیوانات اهلی ایجاد کنند. برای جلوگیری از خسارت آفلاتوکسین، از انواع مواد شیمیایی از جمله قارچ کشها استفاده میشود. از سوی دیگر با توجه به اثرات زیان بار مواد شیمیایی برای طبیعت و انسانها، لزوم استفاده از روشهای سالم غیر شیمیایی برای جلوگیری از خسارت قارچ آسپرژیلوس فلاووس Aspergillus flavus در محصول پسته ضروری است. در این راستا به منظور استفاده از روشهای غیر شیمیایی برای کنترل زهرابه آفلاتوکسین ناشی از قارچ آسپرژیلوس فلاووس در شرایط درون شیشه ای، از اسانس طبیعی حاصل از گیاه دارویی نعناع فلفلی در این تحقیق استفاده گردید. کلیه مراحل پژوهش در آزمایشگاه قارچ شناسی و کنترل بیولوژیک گروه گیاه پزشکی پردیس کشاورزی و منبع طبیعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۷ انجام گرفت و ۴ غلظت ۵۰)، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۵۰۰ میکرولیتر بر لیتر) از اسانس نعناع فلفلی به دو روش دیسکی و ترکیب اسانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی اثرات ضد قارچی اسانس در شرایط درون شیشه ای نشان داد که توانایی اسانس نعناع فلفلی در کنترل عوامل بیماریزای گیاهی به غلظت بکار رفته و مهمتر از آن به روش اعمال تیمار بستگی دارد. در پژوهش حاضر مشخص شد که غلظت ۵۰۰ میکرولیتر بر لیتر بیشترین اثربخشی را در کنترل قارچ آسپرژیلوس داشته است و روش استفاده از دیسک کاغذی در غلظت ۵۰۰ میکرو لیتر بر لیتر بطور کامل از رشد قارچ Aspergillus flavus جلوگیری نموده ولی در روش ترکیب اسانس با محیط کشت، اثر کنترل کنندگی آن به غلظت بکار رفته بستگی داشت.

اسانس، پسته، درون شیشه ای، قارچ آسپرژیلوس، نعناع فلفلی