پدرام عصار - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران ،گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم، صندوق پستی: ۷۴۱۳۵-۱۱۱، جهرم، ایران
اختر شکافنده - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
لیلا تقی پور - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم، صندوق پستی: ۷۴۱۳۵-۱۱۱، جهرم، ایران

تبادلات گازی و نرخ نورساخت دانهالهای ۲۴ ماهه لیموی آب غیرپیوندی، پیوندی با پیوندک خودی، پیوندک نارنگی کینو و پیوندک پرتقال واشنگتن ناول در پاسخ به تنش خشکی و پس از آبیاری مجدد در آزمایش گلخانه ای ارزیابی شد. رژیم آبیاری به صورت هشت روز قطع کامل آبیاری و سپس چهار روز آبیاری در حد ظرفیت مزرعه بود. نرخ فتوسنتز خالص (A)، هدایت روزنه ای (gs)، نرخ تعرق (E) و غلظت دی اکسیدکربن زیر روزنه (Ci) برگهای جوان توسعه یافته سه مرتبه (نیمه دوره تنش، پایان دوره تنش و پس از آبیاری مجدد) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که ترکیب پیوندی با پیوندک پرتقال به دلیل دارا بودن بیشترین میزان هدایت روزنه ای و تعرق برگی و در نتیجه مصرف سریعتر آب گلدانها و رویارویی با شرایط کم آبی شدیدتر در اواخر دوره تنش خشکی، ناکارآمدترین سازوکارهای تحمل تنش و بیشترین آسیب اکسیداتیو تشکیلات نورساخت را دارا بود. از طرف دیگر، ترکیب پیوندی با پیوندک نارنگی کینو از طریق کاهش زودهنگام و بیشتر هدایت روزنه ای توانمندی فوق العاده ای در تحمل تنش خشکی دارا بود. چنین به نظر رسید که تفاوتهای فیزیولوژیک مرتبط با وجود محل پیوند و در نتیجه کاهش هدایت هیدرولیکی، دلیل وقوع آسیب اکسیداتیو شدید تشکیلات نورساخت در ترکیب پیوندی لیموی آب با پیوندک خودی در نیمه دوره تنش بود که فاقد توانمندی بهبودیابی کامل نرخ فتوسنتز پس از آبیاری مجدد بود. درمقابل، دانهال غیرپیوندی لیموی آب، آسیب اکسیداتیو را در پایان دوره تنش تجربه کرد که پس از آبیاری مجدد بهبود حاصل شد.

تنش خشکی، لیموی آب، نارنگی کینو، ترکیب پیوندی، واشنگتن ناول.