محسن مومنی - استادیار تاریخ دانشگاه ارومیه
علی اکبر کجباف - دانشیار تاریخ دانشگاه اصفهان
فریدون الهیاری - دانشیار تاریخ دانشگاه اصفهان

مهاجرت ترکان سلجوقی و تشکیل اولین حکومت با منشاء ایلی، سرآغاز تحولات شگرف در تاریخ و فرهنگ ایران زمین بود. ترکمانان عراقی، طلایه داران این مهاجرت، به دلیل نفوذشان در منطقه عراق عجم به عراقی مشهور شدند. ماهیت و ریشه های نژادی این گروه و ارتباط­شان با سلاجقه از دو دیدگاه قابل بررسی است. گروهی از مورخان آنان را از اتباع اسرائیل، پسر سلجوق، می­دانند که پس از اسارت او به دست محمود غزنوی به ایران مهاجرت کردند ولی این پژوهش با استناد به منابع، به چند دلیل، این نظریه را تایید نمی­کند و آنان را شاخه ای از سلاجقه می­داند. از سوی دیگر، اقدامات حکومت غزنویان و بعدها سیاست حکومت سلجوقیان، چه پیش از ورود به ایران و چه بعد از به دست گرفتن قدرت برای مهار این ترکمانان فراز و نشیب های معناداری دارد. که می­توان آن را به سه مرحله بی طرف در قبال اقدامات آنان،­ اتحاد موقتی با آنان و سرکوب آنان مورد بررسی قرار داد.

ترکمانان, سلجوقیان, غزنویان, عراق عجم, اسرائیل