علی اکبر کجباف - استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان.
فریدون الهیاری - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان.
عبدالرفیع رحیمی - دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه اصفهان.

در آستانه ورود آل بویه به بغداد در سال ۳۳۴ ه ق، چند گروه عمده مدعی امارت و حاکمیت بر بغداد بودند. نخست گروه حمدانیان، دوم گروه ترکان و سوم برادران بریدی که بر ثروتمندترین و کلیدی ترین منطقه نزدیک به بغداد (اهواز، واسط، بصره و بطائح) حاکمیت دیرینه سالی داشتند. در چنین گردونه رقابتی، نبردی سرنوشت ساز به نام جنگ کیل (نزدیک مدائن) در سال۳۳۰ه ق میان حمدانیان و متحدانشان (ترکان) به عنوان یاران خلافت با بریدیان و هم پیمانانشان (دیلمیان) رخ داد که نتایج شگرفی به جای گذاشت.  بریدیان نزدیک به بیست سال (۳۱۴-۳۳۲ ه. ق) در جنگ های بسیاری وارد شدند؛ اما شکست خاندان بریدی در رویارویی با حمدانیان، اولین و آخرین شکست آنان به معنای وسیع کلمه بود. بریدیان در جنگ کیل به گونه ای درهم شکسته و پریشان حال شدند که دیگر توانایی بازسازی نظامی و اجرای هیچ گونه تحرکی را در منطقه نداشتند.  این نبرد هم سرنوشت بغداد را دگرگون کرد و هم به دوران سلطه و اقتدار امیرالامراها در فاصله سال های ۳۲۴ تا ۳۳۴ ه. ق پایان داد؛ به ویژه سقوط خاندان بریدی را شتاب بخشید و سران و سپاهیان آل بویه، که از یک دهه پیش مترصد تسلط بر بغداد بودند، اینک بدون وجود هیچ گونه مزاحمی (بریدیان) راه را برای رسیدن به دارالخلافه (بغداد) هموار دیدند. مقاله حاضر در پی دست یابی به مهم ترین پیامدهای نبرد کیل و چگونگی حضور آل بویه به عنوان تنها پیروز میدان نبرد در بغداد است. 

بریدیان, آل بویه, حمدانیان, عباسیان, امیرالامرایی