جلال امیدی - کارشناس ارشد باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
سمانه عبدالمحمدی - کارشناس ارشد باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

رشد بی رویه جمعیت به ویژه در مناطق شهری و پدید آمدن کلان شهرها، تمرکز جمعیتی و دخالت بی رویه بشر در طبیعت، موج مصرف گرایی همگام با پیشرفت تکنولوژی موجب تولید مواد زائد جامد متنوع با طیف وسیع در جهان گردیده است. بسیاری از مواد جامد زائد تولید شده خصوصا از فعالیت صنعتی به دلیل افزایش جمعیت، توسعه شهرها، وارد هوا و خاک شده و نهایتا سبب آلودگی شده اند. امروزه ابداع شیوه های نوین مدیریت بهره-برداری از منابع و استفاده از سیستم های زراعی کم نهاده به منظور دست یابی به اهداف کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست، اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. لجن فاضلاب دارای ماده آلی فراوان و عناصر ضروری مورد نیاز گیاه مانند نیتروژن و فسفر است. کاربرد لجن فاضلاب به عنوان کود در زمین های کشاورزی علاوه بر داشتن برتری های اقتصادی، گزینه مناسبی نیز برای رفع مشکل زیست محیطی آن است. محدودیت اصلی مصرف لجن فاضلاب وجود غلظت های بالای فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم می باشد. کاربرد لجن فاضلاب در زمین-های کشاورزی باید با در نظر گرفتن تمامی جنبه های مفید و مضر آن صورت گیرد و حفظ سلامت مصرف-کنندگان محصولات کشاورزی باید در اولویت همه برنامه ها باشد. در این نوشتار سعی شده است تا جنبه های مفید و مضر کاربرد لجن فاضلاب در کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد.

فاضلاب, جامدات زیستی, کود, کشاورزی